بوف کور

RIGHT CLICK AND SELECT RIGHT TO LEFT DOCUMENT

=========================================================

عنوان  کتاب: بوف کور
نویسنده : صادق هدایت
تاریخ نشر :مهر ۸۶

 تایپ : روزبه

    در زندگی زخمهایی هست که مثل خوره در انزوا روح را آهسته در انزوا می خورد
و میتراشد.
    این دردها را نمیشود به کسی اظهار کرد، چون عموما عادت دارند که این
دردهای باورنکردنی را جزو اتفاقات و پیش آمدهای نادر و عجیب بشمارند
و اگر کسی بگوید یا بنویسد، مردم بر سبیل عقاید جاری و عقاید خودشان
سعی می کنند آنرا با لبخند شکاک و تمسخر آمیز تلقی بکنند -زیرا بشر
هنوز چاره و دوائی برایش پیدا نکرده و تنها داروی آن فراموشی بتوسط
شراب و خواب مصنوعی بوسیله افیون و مواد مخدره است- ولی افسوس
که تاثیر این گونه دارو ها موقت است و بجا ی تسکین پس از مدتی بر شدت درد
میافزاید.
    آیا روزی به اسرار این اتفاقات ماوراء طبیعی ، این انعکاس سایهء روح
که در حالت اغماء و برزخ بین خواب و بیداری جلوه می کند کسی پی
خواهد برد؟
    من فقط بشرح یکی از این پیش آمدها می پردازم که برای خودم اتفاق
افتاده و بقدری مرا تکان داده که هرگز فراموش نخواهم کرد و نشان شوم
آن تا زنده ام، از روز ازل تا ابد تا آنجن که خارج از فهم و ادراک بشر است
زندگی مرا زهرآلود خواهد کرد- زهرآلود نوشتم، ولی می خواستم بگویم
داغ آنرا همیشه با خودم داشته و خواهم داشت.
    من سعی خواهم کرد آنچه را که یادم هست، آنچه را که از ارتباط وقایع
در نظرم مانده بنویسم، شاید بتوانم راجع بآن یک قضاوت کلی بکنم ؛ نه،
فقط اطمینان حاصل بکنم و یا اصلا خودم بتوانم باور بکنم - چون برای
من هیچ اهمیتی ندارد که دیگران باور بکنند یا نکنند-فقط میترسم که
فردا بمیرم و هنوز خودم را نشناخته باشم- زیرا در طی تجربیات زندگی
باین مطلب برخوردم که چه ورطهء هولناکی میان من و دیگران وجود دارد
و فهمیدم که تا ممکن است باید خاموش شد، تا ممکن است باید افکار خودم
را برای خودم نگهدارم و اگر حالا تصمیم گرفتم که بنویسم ، فقط برای
اینست که خودم را به سایه ام معرفی کنم - سایه ای که روی دیوار خمیده و
مثل این است که هرچه می نویسم با اشتهای هر چه تمامتر می بلعد -برای
اوست که می خواهم آزمایشی بکنم: ببینم شاید بتوانیم یکدیگر را بهتر
بشناسیم. چون از زمانی که همهء روابط خودم را با دیگران بریده ام می خواهم
خودم را بهتر بشناسم.
    افکار پوچ!-باشد، ولی از هر حقیقتی بیشتر مرا شکنجه می کند - آیا
این مردمی که شبیه من هستند، که ظاهرا احتیاجات و هوا و هوس مرا
دارند برای گول زدن من نیستند؟ آیا یک مشت سایه نیستند که فقط برای
مسخره کردن و گول زدنمن بوجود آمده اند؟ آیا آنچه که حس می کنم،
می بینم و می سنجم سرتاسر موهوم نیست که با حقیقت خیلی فرق دارد؟
    من فقط برای سایهء خودم می نویسم که جلو چراغ به دیوار افتاده است،
باید خودم را بهش معرفی بکنم.
                ......................................
در این دنیای پست پر از فقر و مسکنت ، برای نخستین بار گمان کردم
که در زندگی من یک شعاع آفتاب درخشید - اما افسوس، این شعاع
آفتاب نبود، بلکه فقط یک پرتو گذرنده، یک ستارهء پرنده بود که بصورت
یک زن یا فرشته بمن تجلی کرد و در روشنایی آن یک لحظه ، فقط یک ثانیه
همهء بدبختیهای زندگی خودم را دیدم و بعظمت و شکوه آن پی بردم و
بعد این پرتو در گرداب تاریکی که باید ناپدید بشود دوباره ناپدید شد-
نه ، نتوانستم این پرتو گذرنده را برای خودم نگهدارم.
سه ماه - نه، دو ماه و چهار روز بود که پی او را گم کرده بودم، ولی
یادگار چشم های جادویی یا شرارهء کشنده چشمهایش در زندگی من همیشه
ماند -چطور می توانم او را فراموش بکنم که آنقدر وابسته بزندگی
من است؟
نه، اسم او را هرگز نخواهم برد، چون دیگر او با آن اندام اثیری،
باریک و مه آلود، با آن دو چشم درشت متعجب و درخشان که پشت آن
زندگی من آهسته و دردناک می سوخت و میگداخت، او دیگر متعلق باین
دنیای پست درنده نیس- نه، اسم او را نباید آلوده بچیزهای زمینی بکنم.
بعد از او من دیگر خودم را از جرگهء آدم ها، از جرگهء احمق ها و
خوشبخت ها بکلی بیرون کشیدم و برای فراموشی بشراب و تریاک پناه
بردم- زندگی من تمام روز میان چهار دیوار اتاقم می گذشت و می گذرد-
سرتاسر زندگیم میان چهار دیوار گذشته است.
تمام روز مشغولیات من نقاشی روی جلد قلمدان بود- همهء وقتم وقف
نقاشی روی جلد قلمدان و استعمال مشروب و تریاک می شد و شغل مضحک
نقاشی روی قلمدان اختیار کرده بودم برای اینکه خودم را گیج بکنم ، برای
اینکه وقت را بکشم.
از حسن اتفاق خانه ام بیرون شهر، در یک محل ساکت و آرام دور از
آشوب و جنجال زندگی مردم واقع شده - اطراف آن کاملا مجزا و دورش
خرابه است. فقط از آن طرف خندق خانه های گلی توسری خورده پیدا
است و شهر شروع می شود. نمی دانم این خانه را کدام مجنون یا کج سلیقه
 در عهد دقیانوس ساخته، چشمم را که می بندن نه فقط همهء سوراخ سنبه هایش
پیش چشمم مجسم می شود، بلکه فشار آنها را روی دوش خودم حس می کنم.
خانه ایکه فقط روی قلمدانهای قدیم ممکن است نقاشی کرده باشند.
باید همه ء اینها را بنویسم تا ببینم که بخودم مشتبه نشده باشد، باید
همهء اینها را بسایهء خودم که روی دیوار افتاده است توضیح بدهم - آری،
پیشتر برایم فقط یک دلخوشکنک مانده بود. میان چهار دیوار اطاقم روی
قلمدان نقاشی می کردم و با این سرگرمی مضحک وقت را می گذرانیدم،
اما بعد از آنکه آن دو چشم را دیدم، بعد از آنکه او را دیدم اصلا معنی،
مفهوم و ارزش هر جنبش و حرکتی از نظرم افتاد - ولی چیزی که غریب ،
چیزیکه باورنکردنی است نمی دانم چرا موضوع مجلس همهء نقاشیهای من
از ابتدا یک جور و یک شکل بوده است. همیشه یک درخت سرو می کشیدم
که زیرش پیرمردی قوز کرده شبیه جوکیان هندوستان عبا به خودش پیچیده،
چنباتمه نشسته و دور سرش شالمه بسته بود و انگشت سبااه دست چپش
را بحالت تعجب به لبش گذاشته بود. - روبروی او دختری با لباس سیاه
بلند خم شده به او کل نیلوفر تعارف میکرد- چون میان آنها یک جوی آب
فاصله داشت - آیا این مجلس را من سابقا دیده بوده ام، یا در خواب به من
الهام شده بود؟ نمی دانم، فقط می دانم که هر چه نقاشی می کردم همه اش
همین مجلس و همین موضوع بود، دستم بدون اراده این تصویر را می کشید
و غریب تر آنکه برای این نقش مشتری پیدا میشد و حتی بتوسط عمویم از
این جلد قلمدانها بهندوستان می فرستادم که می فروخت و پولش را برایم
میفرستاد.
این مجلس در عین حال بنظرم دور و نزدیک میآمد،درست یادم نیست -
حالا قضیه ای بخاطرم آمد- گفتم : باید یادبودهای خودم را بنویسم، ولی
این پیش آمد خیلی بعد اتفاق افتاده و ربطی به موضوع ندارد و در اثر همین
اتفاق از نقاشی بکلی دست کشیدم - دوماه پیش، نه، دو ماه و چهار روز
میگذرد. سیزدهء نوروز بود. همهء مردم بیرون شهر هجوم آورده بودند -
من پنجرهء اطاقم را بسته بودم، برای اینکه سر فارغ نقاشی بکنم ، نزدیک
غروب گرم نقاشی بودم یکمرتبه در باز شد و عمویم وارد شد- یعنی خودش
گفت که عموی من است، من هرگز او را ندیده بودم ، چون از ابتدای
 جوانی به مسافرت دوردستی رفته بود. گویا ناخدای کشتی بود، تصور کردم
شاید کار تجارتی با من دارد، چون شنیده بودم که تجارت هم می کند - بهرحال
عمویم پیرمردی بود قوزکرده که شالمهء هندی دور سرش بسته بود، عبای
زرد پاره ای روی دوشش بود و سر و رویش را با شال گردن پیچیده بود ،
یخه اش باز و سینهء پشم آلودش دیده می شد. ریش کوسه اش را که از زیر
شال گردن بیرون آمده بود می شد دانه دانه شمرد، پلک های ناسور سرخ
و لب شکری داشت - یک شباهت دور و مضحک با من داشت. مثل اینکه
عکس من روی آینهء دق افتاده باشد - من همیشه شکل پدرم را پیش خودم
همین جور تصور می کردم، بمحض ورود رفت کنار اطاق چنباته زد- من
بفکرم رسید که برای پذیرایی او چیزی تهیه بکنم، چراغ را روشن کردم،
رفتم در پستوی تاریک اطاقم، هر گوشه را وارسی کردنتا شاید بتوانم
چیزی باب دندان او پیدا کنم، اگر چه می دانستم که در خانه چیزی به هم
نمی رسد، چون نه تریاک برایم مانده بود و نه مشروب - ناگهان نگاهم
ببالای رف افتاد - گویا بمن الهام شد، دیدم یک بغلی شراب کهنه که بمن
ارث رسیده بود - گویا بمناسبت تولد من این شراب را انداخته بودند -
بالای رف بود، هیچوقت من به این صرافت نیفتاده بودم ف اصلا بکلی یادم
رفته بود ،که چنین چیزی در خانه هست. برای اینکه دستم به رف برسد
چهارپایه ای را که آنجا بود زیر پایم گذاشتم ولی همین که آمدم بغلی را
بردارم ناگهان از سوراخ هواخور رف چشمم به بیرون افتاد - دیدم در
صحرای پشت اطاقم پیرمردی قوزکرده ، زیر درخت سروی نشسته بود و
یک دختر جوان، نه - یک فرشتهء آسمانی جلو او ایستاده، خم شده بود
و با دست راست گل نیلوفر کبودی به او تعارف می کرد، در حالی که پیرمرد
ناخن انگشت سبابهء دست چپش را میجوید.
دختر درست در مقابل من واقع شده بود، ولی بنظر می آمد که هیچ
متوجه اطراف خودش نمی شد. نگاه می کرد، بی آنکه نگاه کرده باشد؛ لبخند
مدهوشانه و بی اراده ای کنار لبش خشک شده بود، مثل اینکه بفکر شخص
غایبی بوده باشد - از آنجا بود که چشمهای مهیب افسونگر، چشمهایی
که مثل این بود که بانسان سرزنش تلخی می زند، چشمهای مضطرب، متعجب،
تهدیدکننده و وعده دهندهء او را دیدم و پرتو زندگی من روی این گویهای
براق پرمعنی ممزوج و در ته آن جذب شد - این آینهء جذاب همهء هستی
مرا تا آنجاییکه فکر بشر عاجز است بخودش می کشید - چشمهای مورب
ترکمنی که یک فروغ ماوراء طبیعی و مست کننده داشت، در عین حال
میترسانید و جذب می کرد، مثل اینکه با چشمهایش مناظر ترسناک و ماوراء
طبیعی دیده بود که هر کسی نمی توانست ببیند؛ گونه های برجسته، پیشانی
بلند، ابروهای باریک به هم پیوسته، لبهای گوشتالوی نیمه باز، لبهاییکه
مثل این بود تازه از یک بوسهء گرم طولانی جدا شده ولی هنوز سیر نشده
بود. موهای ژولیدهء سیاه و نامرتب دور صورت مهتابی او را گرفته بود و
یک رشته از آن روی شقیقه اش چسبیده بود - لطافت اعضا و بی اعتنایی
اثیری حرکاتش از سستی و موقتی بودن او حکایت می کرد، فقط یک دختر
رقاص بتکدهء هند ممکن بود حرکات موزون او را داشته باشد.
    حالت افسرده و شادی غم انگیزش همه ء اینها نشان میداد که او مانند
مردمان معمولی نیست، اصلا خوشگلی او معمولی نبود، او مثل یک منظرهء
رویای افیونی به من جلوه کرد... او همان حرارت عشقی مهر گیاه را در من
تولید کرد. اندام نازک و کشیده با خط متناسبی که از شانه، بازو ، پستانها ،
سینه، کپل و ساق پاهایش پایین می رفت مثل این بود که تن او را از آغوش
جفتش بیرون کشیده باشند - مثل مادهء مهر گیاه بود که از بغل جفتش جدا
کرده باشند.
   لباس سیاه چین خورده ای پوشیده بود که قالب و چسب تنش بود ، وقتی که
من نگاه کردم گویا می خواست از روی جویی که بین او و پیرمرد فاصله
داشت بپرد ولی نتوانست، آنوقت پیرمرد زد زیرخنده، خندهء خشک و
زننده ای بود که مو را به تن آدم راست می کرد، یک خندهء سخت دورگه و
مسخره آمیز کرد بی آنکه صورتش تغییری بکند ، مثل انعکاس خنده ای بود
که از میان تهی بیرون آمده باشد.
   من در حالی که بغلی شراب دستم بود، هراسان از روی چهارپایه پایین
جستم - نمی دانم چرا می لرزیدم - یک نوع لرزه پر از وحشت و کیف بود، مثل
اینکه از خواب گوارا و ترسناکی پریده باشم - بغلی شراب را زمین گذاشتم
و سرم را میان دو دستم گرفتم - چند دقیقه طول کشید؟  نمی دانم-
همینکه بخودم آمدم  بغلی شراب را برداشتم، وارد اطاق شدم ، دیدم عمویم
رفته و لای در اطاق را مثل دهن مرده باز گذاشته بود - اما زنگ خندهء خشک
پیرمرد هنوز توی گوشم صدا می کرد.
    هوا تاریک می شد، چراغ دود می زد، ولی لرزهء مکیف و ترسناکی که در
خودم حس کرده بودم هنوز اثرش باقی بود - زندگی من از این لحظه تغییر
کرد - بیک نگاه کافی بود، برای اینکه آن فرشتهء آسمانی ،آن دختر اثیری،
تا آنجایی که فهم بشر از ادراک آن عاجز است تاثیر خودش را در من می گذارد.
  در این وقت از خود بی خود شده بودم؛ مثل اینکه من اسم او را قبلا
می دانسته ام.شرارهء چشمهایش، رنگش، بویش، حرکاتش همه بنظر من آشنا
می آمد، مثل اینکه روان من در زندگی پیشین در عالم مثال با روان او
همجوار بوده از یک اصل و یک ماده بوده و بایستی که به هم ملحق شده باشیم.
می بایستی در این زندگی نزدیک او بوده باشم.هرگز نمی خواستم او را لمس
بکنم، فقط اشعهء نامریی که از تن ما خارج و به هم آمیخته می شد کافی بود.
این پیش آمد وحشت انگیز که باولین نگاه بنظر من آشنا آمد، آیا همیشه دو نفر
عاشق همین احساس را نمی کنند که سابقا یکدیگر را دیده بودند، که رابطهء
مرموزی میان آنها وجود داشته است؟ در این دنیای پست یا عشق او را
می خواستم و یا عشق هیچکس را - آیا ممکن بود کس دیگری در من تاثیر
بکند؟ ولی خندهء خشک و زنندهء پیرمرد- این خندهء مشئوم رابطهء میان ما را
از هم پاره کرد.
    تمام شب را باین فکر بودم. چندین بار خواستم بروم از روزنهء دیوار
نگاه بکنم ولی از صدای خندهء پیرمرد ترسیدم، روز بعد را بهمین فکر
بودم. آیا می توانستم از دیدارش بکلی چشم بپوشم؟ فردای آنروز بالاخره
با هزار ترس و لرز تصمیم گرفتم بغلی شراب را دوباره سر جایش بگذارم
ولی همین که پردهء جلو پستو را کنار زدم و نگاه کردم دیوار سیاه تاریک،
مانند همان تاریکی که سرتاسر زندگی مرا فرا گرفته بود - اصلا
هیچ منفذ و روزنه ای به خارج دیده نمی شد- روزنه چهارگوشهء دیوار
بکلی مسدود و از جنس آن شده بود، مثل اینکه از ابتدا وجود نداشته
است- چهارپایه را پیش کشیدم ولی هرچه دیوانه وار روی بدنهء دیوار مشت
میزدم و گوش میدادم یا جلوی چراغ نگاه می کردم کمترین نشانه ای از روزنهء
دیوار دیده نمی شد و به دیوار کلفت و قطور ضربه های من کارگر نبود - یکپارچه
سرب شده بود.
    آیا میتوانستم بکلی صرف نظر کنم؟ اما دست خودم نبود، از این ببعد
مانند روحی که در شکنجه باشد، هر چه انتظار کشیدم - هر چه کشیک کشیدم،
هر چه جستجو کردم فایده ای نداشت.- تمام اطراف خانه مان را زیر پا کردم،
نه یک روز، نه دو روز؛ بلکه دو ماه و چهار روز مانند اشخاص خونی که
به محل جنایت خود برمی گردند،هر روز طرف غروب مثل مرغ
سرکنده دور خانه مان می گشتم، بطوریکه همهء سنگها و همهء ریگهای
اطراف آن را می شناختم. اما هیچ اثری از درخت سرو، از جوی آب و
از کسانی که آنجا دیده بودم پیدا نکردم - آنقدر شبها جلو مهتاب زانو
بزمین زدم، از درختها، از سنگها، از ماه که شاید او به ما نگاه کرده باشد،
استغاثه و تضرع کرده ام و همهء موجودات را به کمک طلبیده ام ولی کمترین
اثری از او ندیدم - اصلا فهمیدم که همهء این کارها بیهوده است، زیرا او
 نمی توانست با چیزهای این دنیا رابطه و وابستگی داشته باشد -مثلا آبی
که او گیسوانش را با آن شستشو می داده بایستی از یک چشمهء منحصربفرد
ناشناس و یا غاری سحرآمیز بوده باشد. لباس او از تاروپود ابریشم و پنبهء
معمولی نبوده و دستهای  مادی ، دستهای آدمی آن را ندوخته بود - او یک
وجود برگزیده بود- فهمیدم که آن گلهای نیلوفر گل معمولی نبوده،
مطمئن شدم اگر آب معمولی برویش می زد صورتش می پلاسید و اگر با
انگشتان بلند و ظریفش گل نیلوفر معمولی را می چید انگشتش مثل ورق
گل پژمرده می شد.
  همهء اینها را فهمیدم ،این دختر ، نه این فرشته، برای من سرچشمهء تعجب
و الهام ناگفتنی بود. وجودش لطف و دست نزدنی بود. او بود که حس
پرستش را در من تولید کرد. من مطمئنم که نگاه یک نفر بیگانه ، یکنفر آدم
معمولی او را کنفت و پژمرده می کرد.
 از وقتی او را گم کردم ، از زمانیکه یک دیوار سنگین ،  یک سد نمناک
بدون روزنه بسنگینی سرب جلو من و او کشیده شد، حس کردم که زندگیم
برای همیشه بیهوده و گم شده است. اگر چه نوازش نگاه و کیف عمیقی
که  از دیدنش برده بودم یکطرفه بود و جوابی برایم نداشت؛ زیرا او مرا
ندیده بود، ولی من احتیاج باین چشمها داشتم و فقط یک نگاه او کافی بود
که همهء مشکلات فلسفی و معماهای الهی را برایم حل کند - بیک نگاه او
دیگر رمز و اسراری برایم وجود نداشت.
  از این ببعد بمقدار مشروب و تریاک خودم افزودم، اما افسوس بجای
اینکه این داروهای ناامیدی فکر مرا فلج و کرخت بکند ، بجای اینکه
فراموش بکنم، روزبروز ، ساعت بساعت ، دقیقه بدقیقه فکر او ، اندام او ،
صورت او خیلی سخت تر از پیش جلوم مجسم می شد.
  چگونه می توانستم فراموش بکنم؟ چشمهایم که باز بود و یا رویهم
می گذاشتم در خواب و در بیداری او جلو من بود. از میان روزنهء پستوی
اطاقم، مثل شبی که فکر و منطق مردم را فرا گرفته، از میان سوراخ
چهارگوشه که به بیرون باز می شد دایم جلو چشمم بود.
 آسایش بمن حرام شده بود، چطور می توانستم آسایش داشته باشم؟
هر روز تنگ غروب عادت کرده بودم که به گردش بروم، نمی دانم چرا
می خواستم و اصرار داشتم که جوی آب، درخت سرو، و بتهء گل نیلوفر
را پیدا کنم - همان طوری که بتریاک عادت کرده بودم ، همانطور باین گردش
عادت داشتم ، مثل این که نیرویی مرا به این کار وادار می کرد.  در تمام راه
همه اش بفکر او بودم ، بیاد اولین دیداری که از او کرده بودم و می خواستم
محلی که روز سیزده بدر او را آنجا دیده بودم پیدا کنم.- اگر آنجا را
پیدا می کردم ، اگر می توانستم زیر آن درخت سرو بنشینم حتما در زندگی
من آرامشی تولید می شد - ولی افسوس بجز خاشاک و شن داغ و استخوان
دندهء اسب و سگی که روی خاکروبه ها بو می کشید چیز دیگری نبود- آیا
من حقیقتا با او ملاقات کرده بودم؟-هرگز ، فقط او را دزدکی و پنهانی
از یک سوراخ ، از یک روزنهء بدبخت پستوی اطاقم دیدم - مثل سگ
گرسنه ای که روی خاکروبه ها بو می کشد و جستجو می کند ، اما همین که از
دور زنبیل می آورند از ترس میرود پنهان می شود ، بعد برمی گردد که
تکه های لذیذ خودش را در خاکروبهء تازه جستجو بکند. منهم همان حال را
داشتم ، ولی این روزنه مسدود شده بود - برای من او یک دسته گل تر و
تازه بود که روی خاکروبه انداخته باشند.
شب آخری که مثل هر شب بگردش رفتم ، هوا گرفته و بارانی بود و مه
غلیظی در اطراف پیچیده بود - در هوای بارانی که از زنندگی  رنگ ها و
بی حیایی خطوط اشیا میکاهد ، من یکنوع آزادی و راحتی حس می کردم و
مثل این بود که باران افکار تاریک مرا می شست - در این شب آنچه که
نباید بشود شد - من بی اراده پرسه می زدم ولی در این ساعت های تنهایی،
در این دقیقه ها که درست مدت آن یادم نیست خیلی سخت تر از همیشه
صورت هول و محو او مثل این که از پشت ابر و دود ظاهر شده باشد صورت
بی حرکت و بی حالتش مثل نقاشی های روی جلد قلمدان جلو چشمم ظاهر
بود.
  وقتی که برگشتم گمان می کنم خیلی از شب گذشته بود و مه انبوهی
در هوا متراکم بود، بطوری که درست جلو پایم را نمی دیدم. ولی از
روی عادت ، از روی حس مخصوصی که در من بیدار شده بود جلو در خانه ام که
رسیدم دیدم یک هیکل سیاهپوش ، هیکل زنی روی سکوی در خانه ام نشسته.
  کبریت زدم که جای کلید را پیدا کنم  ولی نمی دانم چرا بی اراده چشمم
بطرف هیکل سیاهپوش متوجه شد و دو چشم مورب ، دو چشم درشت سیاه
که میان صورت مهتابی لاغری بود ، همان چشم هایی را که بصورت انسان
خیره میشد بی آنکه نگاه بکند شناختم، اگر او را سابق بر این ندیده بودم،
می شناختم-نه، گول نخورده بودم .این هیکل سیاهپوش او بود - من
مثل وقتی که آدم خواب می بیند ، خودش می داند که خواب است و می خواهد
بیدار بشود اما نمی تواند. مات و منگ ایستادم ، سر جای خودم خشک شدم-
کبریت تا ته سوخت و انگشتهایم را سوزانید، آنوقت یک مرتبه بخودم
آمدم، کلید را در قفل پیچاندم ، در باز شد، خودم را کنار کشیدم -او مثل
کسیکه راه رابشناسد از روی سکو بلند شد ، از دالان تاریک گذشت .در
اطاقم را باز کرد و منهم پشت سر او وارد اطاقم شدم. دستپاچه چراغ را
روشن کردم، دیدم او رفته روی تختخواب من دراز کشیده. صورتش در
سایه واقع شده بود. نمی دانستم که او مرا می بیند یا نه، صدایم را می توانست
بشنود یا نه ، ظاهرا نه حالت ترس داشت و نه میل مقاومت. مثل این بود
که بدون اراده آمده بود.-
    آیا ناخوش بود، راهش را گم کرده بود؟ او بدون اراده مانند یکنفر
خوابگرد آمده بود - در این لحظه هیچ موجودی حالاتی را که طی کردم
نمی تواند تصور کند - یکجور درد گوارا و ناگفتنی حس کردم - نه، گول
نخورده بودم. این همان زن ، همان دختر بود که بدون تعجب ، بدون یک
کلمه حرف وارد اطاق من شده بود؛ همیشه پیش خودم تصور می کردم که
اولین برخورد ما همین طور خواهد بود.این حالت برایم حکم یک خواب
ژرف بی پایان را داشت چون باید بخواب خیلی عمیق رفت تا بشود چنین
خوابی را دید و این سکوت برایم حکم یک زندگی جاودانی را داشت،
چون در حالت ازل و ابد نمی شود حرف زد.
    برای من او در عین حال یک زن بود و یک چیز ماوراء بشری با خودش
داشت. صورتش یک فراموشی گیج کنندهء همهء صورتهای آدم های دیگر را
برایم میآورد - بطوریکه از تماشای او لرزه به اندامم افتاد و زانوهایم
سست شد- در این لحظه تمام سرگذشت دردناک زندگی خودم را پشت
چشم های درشت ، چشمهای بی اندازه درشت او دیدم، چشم های تر و براق ،
مثل گوی الماس سیاهی که در اشک انداخته باشند-در چشم هایش- در
چشمهای سیاهش شب ابدی و تاریکی متراکمی را که جستجو می کردم پیدا
کردم و در سیاهی مهیب افسونگر آن غوطه ور شدم ، مثل این بود که
قوه ای را از درون وجودم بیرون می کشند، زمین زیر پایم میلرزید و اگر
زمین خورده بودم یک کیف ناگفتنی کرده بودم.
   قلبم ایستاد ، جلو نفس خودم را گرفتم ، میترسیدم که نفس بکشم و او
مانند ابر یا دود ناپدید بشود، سکوت او حکم معجز را  داشت ، مثل این
بود که یک دیوار بلورین میان ما کشیده بودند، از این دم، از این ساعت
و یا ابدیت خفه می شدم - چشمهای خستهء او مثل  اینکه یک چیز غیرطبیعی
که همه کس نمی تواند ببیند ، مثل اینکه مرگ را دیده باشد ، آهسته بهم
رفت، پلکهای چشمش بسته شد و من مانند غریقی که بعد از تقلا و جان
کندن روی آب می آید از شدت حرارت تب بخودم لرزیدم و با سر آستین
عرق روی پیشانیم را پاک کردم.
    صورت او همان حالت آرام و بی حرکت را داشت ولی مثل این بود
که تکیده تر و لاغرتر شده بود. همین طور دراز کشیده بود ناخن انگشت
سبابهء دست چپش را می جوید- رنگ صورتش مهتابی و از پشت رخت سیاه
نازکی که چسب تنش بود خط ساق پا ، بازو و دو طرف سینه و تمام تنش
پیدا بود.
    برای این که او را بهتر ببینم من خم شدم، چون چشمهایش بسته شده
بود . اما هرچه بصورتش نگاه کردم مثل این بود که او از من بکلی دور
است- ناگهان حس کردم که من بهیچوجه از مکنونات قلب او خبر نداشتم
و هیچ رابطه ای بین ما وجود ندارد.
خواستم چیزی بگویم ولی ترسیدم گوش او ، گوشهای حساس او که
باید بیک موسیقی دور آسمانی و ملایم عادت داشته باشد از صدای من
متنفر بشود.
 بفکرم رسید که شاید گرسنه و یا تشنه اش باشد ، رفتم در پستوی اطاقم
تا چیزی برایش پیدا کنم -اگر چه می دانستم که هیچ چیز در خانه به هم
نمیرسد- اما مثل اینکه به من الهام شد، بالای رف یک بغلی شراب کهنه که
از پدرم به من ارث رسیده بود داشتم-چهارپایه را گذاشتم- بغلی شراب را
پایین آوردم- پاورچین پاورچین کنار تختخواب رفتم، دیدم مانند بچهء
خسته و کوفته ای خوابیده بود. او کاملا خوابیده بود و مژه های بلندش
مثل مخمل بهم رفته بود- سربغلی را باز کردم و یک پیاله شراب از لای
دندان های کلید شده اش آهسته در دهن او ریختم.
برای اولین بار در زندگیم احساس آرامش ناگهان تولید شد. چون دیدم
این چشم ها بسته شده، مثل اینکه سلاتونی که مرا شکنجه می کرد و کابوسی
که با چنگال آهنیش درون مرا می فشرد، کمی آرام گرفت. صندلی خودم
را آوردم ، کنار تخت گذاشتم و بصورت او خیره شدم - چه صورت بچه-
گانه، چه حالت غریبی! آیا ممکن بود که این زن، این دختر ، یا این فرشتهء
عذاب (چون نمی دانستم چه اسمی رویش بگذارم) آیا ممکن بود که این
زندگی دوگانه را داشته باشد؟آنقدر آرام ، آنقدر بی تکلف؟
حالا من می توانستم حرارت تنش را حس کنم و بوی نمناکی که از
گیسوان سنگین سیاهش متصاعد می شد  ببوسم-نمیدانم چرا دست لرزان خودم
را بلند کردم. چون دستم به اختیار خودم نبود و روی زلفش کشیدم - زلفی
که همیشه روی شقیقه هایش چسبیده بود-بعد انگشتانم را در زلفش فرو بردم-
موهای او سرد و نمناک بود-سرد، کاملا سرد. مثل اینکه چند روز
میگذشت که مرده بود-من اشتباه نکرده بودم، او مرده بود.دستم را از
توی پیش سینهء او برده روی پستان و قلبش گذاشتم - کمترین تپشی احساس
نمی شد، آینه را آوردم جلو بینی او گرفتم، ولی کمترین اثر از زندگی در او
وجود نداشت...
      خواستم با حرارت تن خودم او را گرم بکنم ، حرارت خود را باو بدهم
و سردی مرگ را از او بگیرم شاید باین وسیله بتوانم روح خودم را در
کالبد او بدمم-لباسم را کندم رفتم روی تختخواب پهلویش خوابیدم-مثل
نر و مادهء مهر گیاه بهم چسبیده بودیم ، اصلا تن او مثل تن مادهء مهر گیاه
بود که از نر خودش جدا کرده باشند و همان عشق سوزان مهر گیاه را
داشت-دهنش گس و تلخ مزه ، طعم ته خیار را می داد- تمام تنش مثل
تگرگ سرد شده بود. حس می کردم که خون در شریانم منجمد میشد و این
سرما تا ته قلب نفوذ  می کرد- همهء کوششهای من بیهوده بود، از تخت
پایین آمدم ، رختم را پوشیدم.نه، دروغ نبود، او اینجا در اطاق من ، در
تختخواب من آمده تنش را بمن تسلیم کرد.تنش و روحش هر دو را بمن داد!
     تا زنده بود، تا زمانی که چشم هایش از زندگی سرشار بود، فقط یادگار
چشمش مرا شکنجه می داد، ولی حالا بی حس و حرکت، سرد و با چشم های
بسته شده آمده خودش را تسلیم من کرد- با چشمهای بسته!
     این همان کسی بود که تمام زندگی مرا زهرآلود کرده بود و یا اصلا
زندگی من مستعد بود که زهر آلود بشود و من بجز زندگی زهرآلود
زندگی دیگری را نمی توانستم داشته باشم-حالا اینجا در اطاقم تن و سایه اش
را بمن داد-روح شکننده و موقت او که هیچ رابطه ای با دنیای زمینیان
نداشت از میان لباس سیاه چین خورده اش آهسته بیرون آمد، از میان
جسمی که او را شکنجه می کرد و در دنیای سایه های سرگردان رفت، گویا
سایهء مرا هم با خودش برد. ولی تنش بی حس و حرکت آنجا افتاده بود-
عضلات نرم و لمس او، رگ و پی و استخون هایش منتظر پوسیده شدن بودند
و خوراک لذیذی برای کرم ها و موشهای  زیر زمین  تهیه شده بود- من
در این اطاق فقیر پر از نکبت و مسکنت، در اطاقی که مثل گور بود، در میان
تاریکی شب جاودانی که مرا فرا گرفته بود و به بدنهء دیوارها فرو رفته
بود. بایستی  یک شب بلند تاریک سرد و بی انتها در جوار مرده بسر ببرم-
با مردهء او- بنظرم آمد که تا دنیا دنیا است تا من بوده ام- یک مرده. یک مردهء
رد و بی حس و حرکت در اطاق تاریک با من بوده است.
     در این لحظه افکارم منجمد شده بود، یک زندگی منحصر بفرد عجیب در
من تولید شد.چون زندگیم مربوط بهمهء هستیهایی میشد که دور من بودند،
بهمهء سایه هایی که در اطرافم میلرزیدند و وابستگی عمیق و جدایی ناپذیر
با دنیا و حرکت موجودات و طبیعت داشتم و بوسیلهء رشته های نامریی
جریان اضطرابی بین من و همهء عناصر طبیعت برقرار شده بود - هیچگونه
فکر و خیالی بنظرم غیر طبیعی نمی آمد- من قادر بودم بآسانی برموز
نقاشی های قدیمی ، باسرار کتابهای مشکل فلسفه ، بحماقت ازلی اشکال و
انواع پی ببرم. زیرا در این لحظه من در گردش زمین و افلاک، در نشو و
نمای رستنیها و جنبش جانوران شرکت داشتم، گذشته و آینده ، دور و
نزدیک با زندگی احساساتی من شریک و توام شده بود.
در اینجور مواقع هر کس بیک عادت قوی زندگی خود ، به یک وسواس خود
پناهنده می شود: عرق خور میرود مست می کند ، نویسنده می نویسد، حجار
سنگ تراشی می کند و هرکدام دق دل و عقدهء خودشانرا بوسیلهء فرار در محرک
قوی زندگی خود خالی میکنند و در این مواقع است که یکنفر هنرمند حقیقی
می تواند از خودش شاهکاری بوجود بیاورد- ولی من ، من که بی ذوق و
بیچاره بودم، یک نقاش روی جلد قلمدان چه می توانستم بکنم؟ با این تصاویر
خشک و براق و بی روح که همه اش بیک شکل بود چه می توانستم بکشم که
شاهکار بشود ؟ اما در تمام هستی خودم ذوق سرشار و حرارت مفرطی حس
می کردم، یکجور ویر و شور مخصوصی بود ، می خواستم این چشمهایی که
برای همیشه بسته شده بود روی کاغذ بکشم و برای خودم نگهدارم.
این حس مرا وادار کرد که تصمیم خود را عملی بکنم، یعنی دست خودم
نبود. آنهم وقتی که آدم با یک مرده محبوس است - همین فکر شادی
مخصوصی در من تولید کرد.
  بالاخره چراغ را که دود می کرد خاموش کردم، دو شمعدان آوردم و بالای
سر او روشن کردم - جلو نور لرزان شمع حالت صورتش آرامتر شد و در
سایه روشن اطاق حالت مرموز و اثیری بخودش گرفت - کاغذ و لوازم
کارم را برداشتم  آمدم کنار تخت او -چون دیگر این تخت مال او بود-
می خواستم این شکلی که خیلی آهسته و خرده خرده محکوم به تجزیه و نیستی
بود، این شکلی که ظاهرا بی حرکت و بیک حالت بود سر فارغ از رویش
بکشم ، روی کاغذ خطوط اصلی آنرا ضبط کنم .-همان خطوطی که از این
صورت در من موثر بود انتخاب بکنم.- نقاشی هرچند مختصر و ساده
باشد ولی باید تاثیر بکند و روحی داشته باشد ، اما من که عادت به نقاشی
چاپی روی جلد قلمدان کرده بودم حالا باید فکر خودم را بکار بیندازم و

***************************

زنده شده ، عشق من در کالبد او روح دمیده - اما از نزدیک بوی مرده،
بوی مردهء تجزیه شده را حس می کردم - روی تنش کرم های کوچک در هم
میلولیدند و دو مگس زنبور طلایی دور ا و جلو روشنایی شمع پرواز می-
کردند- او کاملا مرده بود ولی چرا، چطور چشمهایش باز شد؟ نمیدانم.
آیا در حالت رویا دیده بودم، آیا حقیقت داشت.
 نمیخواهم کسی این پرسش را از من بکند، ولی اصل کار صورت او-
نه، چشمهایش بود و حالا این چشمها را داشتم ، روح چشمهایش را روی
کاغذ داشتم و دیگر تنش بدرد  من نمی خورد، این تنی که محکوم به نیستی
و طعمهء کرم ها و موشهای زیرزمین بود! حالا از این ببعد او در اختیار من
بود، نه من دست نشاندهء او. هر دقیقه که  مایل بودم می توانستم چشم هایش
را ببینم - نقاشی را با احتیاط  هر چه تمامتر بردم در قوطی حلبی خودم که
جای دخلم بود گذاشتم و در پستوی اطاقم پنهان کردم.
   شب پاورچین پاورچین می رفت. گویا باندازهء کافی خستگی در کرده بود،
صداهای دور دست خفیف بگوش می رسید ، شاید یک مرغ یا پرندهء رهگذری
خواب میدید ، شاید گیاه ها میروییدند- در این وقت ستاره ای رنگ پریده
پشت توده های ابر ناپدید می شدند. روی صورتم نفس ملایم صبح را حس
کردم و در همین وقت بانگ خروس از دور بلند شد.
 آیا با مرده چه می توانستم بکنم؟ با مرده ای که تنش شروع به تجزیه شدن
کرده بود! اول بخیالم رسید او را در اطاق خودم چال بکنم، بعد فکر ردم
او را ببرم بیرون و در چاهی بیندازم ،در چاهی که دور آن گل های نیلوفر
کبود روییده باشد-اما همهء این کارها برای این که کسی نبیند چقدر فکر، چقدر زحمت
و تردستی لازم داشت! بعلاوه نمی خواستم که نگاه بیگانه به او بیفتد ، همهء
اینکارها را می بایست به تنهایی و بدست خودم انجام بدهم-من بدرک،
اصلا زندگی من بعد از او چه فایده ای داشت؟ اما او، هرگز، هرگز هیچ کس از
مردمان معمولی ، هیچکس بغیر از من نمی بایستی که چشمش بمردهء او
بیفتد- او آمده بود در اطاق من ، جسم سرد و سایه اش را تسلیم من کرده
بود برای این که کس دیگری او را نبیند برای این که به نگاه بیگانه آلوده
نشود - بالاخره فکری به ذهنم رسید: اگر تن او را تکه تکه می کردم و در
چمدان کهنهء خودم می گذاشتم و با خود می بردم بیرون- دور ، خیلی دور
از چشم مردم و آن را چال می کردم.
     این دفعه دیگر تردید نکردم ، کارد دسته استخوانی که در پستوی اطاقم
داشتم آوردم و خیلی با دقت اول لباس سیاه نازکی که مثل تار عنکبوت
او را در میان خودش محبوس کرده بود - تنها چیزیکه بدنش را پوشانده بود
پاره کردم- مثل این بود که او قد کشیده بود چون بلندتر از معمول بنظرم
جلوه کرد، بعد سرش را جدا کردم - چکه های خون لخته شدهء سرد از گلویش
بیرون آمد ، بعد دست ها و پاهایش را بریدم و همهء تن او را با اعضایش مرتب
در چمدان جا دادم و لباسش همان لباس سیاه را رویش کشیدم - در چمدان
را قفل کردم و کلیدش را در جیبم گذاشتم  - همینکه فارغ شدم نفس راحتی
کشیدم ، چمدان را برداشتم وزن کردم ، سنگین بود، هیچوقت آنقدر احساس
خستگی در من پیدا نشده بود - نه هرگز نمی توانستم چمدان را بتنهایی
با خودم ببرم.
    هوا دوباره ابر و باران خفیفی شروع شده بود. از اطاقم بیرون رفتم
تا شاید کسی را پیدا کنم که چمدان را همراه من بیاورد-در آن حوالی
دیاری دیده نمی شد. کمی دورتر درست دقت کردم از پشت هوای مه آلود
پیرمردی  قوزی را دیدم که قوز کرده و زیر یک درخت سرو نشسته بود. صورتش را
که با شال گردن پهنی پیچیده بود دیده نمی شد - آهسته نزدیک او رفتم
هنوز چیزی نگفته بودم، پیرمرد خندهء دورگهء خشک و زننده ای کرد بطوریکه
موهای تنم راست شد و گفت :
«-اگه حمال خواستی من خودم حاضرم هان- یه کالسکهء نعش کش هم
دارم - من هر روز مرده ها رو می برم شاعبدالعظیم خاک میسپرم ها ، من
تابوت هم میسازم ، باندازهء هرکسی تابوت دارم بطوریکه مو نمیزنه، من
خودم حاضرم ، همین الان!...
قهقه خندید بطوریکه شانه هایش  میلرزید. من با دست اشاره بسمت خانه ام
کردم ولی او فرصت حرف زدن بمن نداد و گفت :
«- لازم نیس، من خونهء تو رو بلدم، همین الآن هان.»
از سر جایش بلند شد من بطرف خانه ام برگشتم ، رفتم در اطاقم و چمدان
مرده را بزحمت تا دم در آوردم. دیدم یک کالسکهء نعش کش کهنه و اسقاط دم
در است که بآن دو اسب سیاه لاغر مثل تشریح بسته شده بود - پیرمرد
قوزکرده آن بالا روی نشیمن نشسته بود و یک شلاق بلند در دست داشت،
ولی اصلا برنگشت بطرف من نگاه بکند - من چمدان را بزحمت در درون
کالسکه گذاشتم که میانش جای مخصوصی برای تابوت بود. خودم هم
رفتم بالا میان جای تابوت دراز کشیدم و سرم را روی لبهء آن گذاشتم تا
بتوانم اطراف را ببینم - بعد چمدان را روی سینه ام لغزانیدم و با دو دستم
محکم نگهداشتم.
    شلاق  در هوا صدا کرد ، اسبها نفس زنان براه افتادند ، از بینی آنها بخار
نفسشان مثل لولهء دود در هوای بارانی دیده می شد و خیزهای بلند و
ملایم بر می داشتند - دستهای لاغر آنها مثل دزدی که طبق قانون انگشتهایش
را بریده و در روغن داغ فرو کرده باشند آهسته بلند و بی صدا روی
زمین گذاشته می شد - صدای  زنگوله های گردن آنها در هوای مرطوب
بآهنگ مخصوصی مترنم بود - یک نوع راحتی بی دلیل و نا گفتنی سرتا پای
مرا گرفته بود، بطوری که از حرکت کالسکهء نعش کش آب تو دلم تکان
نمیخورد - فقط سنگینی چمدان را روی قفسهء سینه ام حس میکردم.-
    مردهء او، نعش او ، مثل این بود که همیشه این وزن روی سینهء مرا فشار
می داده. مه غلیظ اطراف جاده را گرفته بود. کالسگه با سرعت و راحتی
مخصوصی از کوه و دشت و رودخانه می گذشت،  اطراف من یک چشم انداز
جدید و بیمانندی پیدا بود که نه در خواب و نه در بیداری دیده بودم.
کوههای بریده بریده ، درخت های عجیب و غریب توسری خورده ، نفرین -
زده از دو جانب جاده پیدا که از لابلای آن خانه های خاکستری رنگ
باشکال سه گوشه، مکعب و  منشور و با پنجره های کوتاه و تاریک بدون
شییه دیده می شد - این پنجره ها بچشمهای گیج کسی که تب هذیانی داشته
باشد شبیه بود. نمی دانم دیوارها با خودشان چه داشتند که سرما و برودت
را تا قلب انسان انتقال می دادند. مثل این بود که هرگز یک موجود زنده
نمی وانست در این خانه ها مسکن داشته باشد، شاید برای سایهء موجودات
اثیری این خانه ها درست شده بود.
    گویا کالسگه چی مرا از جادهء مخصوصی و یا از بیراهه می برد، بعضی
جاها فقط تنه های بریده و درختهای کج و کوله دور جاده را گرفته بودند و
پشت آنها خانه های پست و بلند ، بشکلهای هندسی ، مخروطی ، مخروط ناقص
با پنجره های باریک و کج دیده می شد که گل های نیلوفر کبود از لای آنها
در آمده بود و از در و دیوار بالا می رفت. این منظره یکمرتبه پشت مه
غلیظ ناپدید شد - ابرهای سنگین باردار قلهء کوهها را در میان گرفته میفشردند
و نم نم باران  مانند کرد و غبار ویلان و بی تکلیف در هوا پراکنده شده بود .
بعد از آنکه مدتها رفتیم نزدیک یک کوه بلند بی آب و علف کالسگهء نعش کش
نگهداشت من چمدان را از روی سینه ام لغزانیدم  و بلند شدم.
پشت کوه یک محوطهء خلوت ، آرام و باصفا بود، یک جایی که هرگز
ندیده بودم و نی شناختم ولی بنظرم آشنا آمد مثل اینکه خارج از تصور
من نبود - روی زمین از بته های نیلوفر کبود بی بو پوشیده شده بود، بنظر
میآمد که تاکنون کسی پایش را در این محل نگذاشته بود - من چمدان را
روی زمین گذاشتم ، پیرمرد کالسگه چی رویش را برگرداند و گفت :
 -اینجا شاعبدالعظیمه ، جایی بهتر از این برات پیدا نمیشه ، پرنده
پر نمیزنه هان!...
   من  دست کردم جیبم کرایهء کالسگه چی را بپردازم ، دو قران و یک عباسی
بیشتر توی جیبم نبود . کالسگه چی خندهء خشک زننده ای کرد و گفت :
  « -قابلی نداره، بعد می گیرم.خونت رو بلدم، دیگه با من کاری نداشتین
هان؟ همینقدر بدون که در قبر کنی من بی سررشته نیستم هان؟ خجالت نداره
بریم همینجا نزدیک رودخونه کنار درخت سرو یه گودال باندازهء چمدون
برات می کنم و می روم.»
  پِرمرد با چالاکی مخصوصی که من نمی توانستم  تصورش را بکنم از
نشیمن خود پایین جست. من چمدان را برداشتم و دو نفری رفتیم کنار تنهء
درختی که پهلوی رودخانهءخشکی بود او گفت :
 -همینجا خوبه؟
     و بی آنکه منتظر جواب من بشود با بیلچه و کلنگی که همراه داشت
مشغول کندن شد. من چمدان را زمین گذاشتم و سرجای خودم مات ایستاده
بودم. پیرمرد با پشت خمیده و چالاکی آدم کهنه کاری مشغول بود ، در ضمن
کند و کو چیزی شبیه کوزهء لعابی پیدا کرد آنرا در دستمال چرکی پیچیده بلند
شد و گفت :
اینهم گودال هان ، درس باندازه چمدونه ، مو نمیزنه هان !
من دست کردم جیبم که مزدش را بدهم . دوقران و یک عباسی بیشتر نداشتم ،
 پیرمرد خنده خشک چندش انگیزی کردو گفت :
- نمی خواد ، قابلی نداره . من خونتونو بلدم هان - وانگهی عوض
 مزدم من یک کوزه پیدا کردم ، یه گلدون راغه ، ماله شهر قدیم ری هان !
بعد با هیکل خمیده قوز کرده اش می خندید ! بطوریکه شانه هایش می لرزید .
 کوزه را که میان دستمال چروکی بسته بود زیر بغلش گرفته بود و
بطرف کالسکه نعش کش رفت و با چالاکی مخصوصی بالای نشیمن قرار گرفت .
شلاق در هوا صدا کرد ، اسبها نفس زنان براه افتادند ، صدای زنگوله گردن آنها
 در هوای مرطوب به آهنگ مخصوصی مترنم بود و کم کم پشت توده مه از چشم من ناپدید شد.
همینکه تنها ماندم نفس راحتی کشیدم ، مثل اینکه بار سنگینی از روی سینه ام
 برداشته شد و آرامش گوارایی سرتا پایم  را فرا گرفت - دور خودم را
نگاه کردم : اینجا محوطه کوچکی بود که میان تپه ها و کوههای کبود گیر کرده بود .
 روی یکرشته کوه آثار و بناهای قدیمی با خشت های کلفت و یک رودخانه خشک
در آن نزدیکی دیده می شد. - این محل دنج، دورافتاده و بی سروصداا بود.
 من از ته دل خوشحال بودم و پیش خودم فکر کردم این چشمهای درشت وقتی که
 از خواب زمینی بیدار می شد جایی به فراخور ساختمان و قیافه اش پیدا می کرد
 وانگهی می بایستی که او دور از سایر مردم ، دور از مرده دیگران باشد
همانطوریکه در زندگیش دور از زندگی دیگران بود. چمدان را با احتیاط
برداشتم و میان گودال گذاشتم - گودال درست باندازه چمدان بود ، مو نمیزد ،
ولی برای آخرین بار خواستم فقط یک بار در آن - در چمدان نگاه کنم .
 دور خودم را نگاه کردم دیاری دیده نمی شد ، کلید را از جیبم درآوردم و
در چمدان را باز کردم - اما وقتی که گوشه لباس سیاه او را پس زدم
در میان خون دلمه شده و کرمهایی که در هم می لولیدند دور چشم
  درشت سیاه دیدم که بدون حالت رک زده بمن نگاه می کرد و زندگی من
ته این چشمها غرق شده بود.
بتعجیل در چمدان را بستم و خاک رویش ریختم بعد با لگد خاک را
محکم کردم ، رفتم از بته های نیلوفر  کبود بی بو آوردم و روی خاکش نشا کردم ،
 بعد قلبه سنگ و شن آورم و رویش پاشیدم تا اثر قبر این کار  را انجام دادم
که خودم هم نمی توانستم قبر او را از باقی زمین تشخیص بدهم .
کارم که تمام شد نگاهی بخودم انداختم  ، دیدم لباسم خاک آلود ،
 پاره و خون لخته شده سیاهی به آن چسبیده بود ، دو مگس زنبور
 طلایی دورم پرواز می کردند و کرمهای کوچکی به تنم چسبیده بود
که درهم می لولیدند خواستم لکه خون روی دامن لباسم را پاک کنم اما
هرچه آستینم را با آب دهن تر می کردم و رویش می مالیدم لکه خون بدتر
می دوانید و غلیظ تر می شد. بطوریکه بتمام تنم نشد می کرد و سرمای
لزج خون را روی تنم حس کردم .
نزدیک غروب بود ، نم نم باران می آمد ، من بی اراده چرخ کالسکه
نعش کش را گرفتم و راه افتادم همینکه هوا تاریک شد جای چرخ
کالسکه نعش کش را گم کردم ، بی مقصد ، بی فکر  و بی اراده
در تاریکی غلیظ متراکم آهسته راه افتادم و نمی دانستم که بکجا
خواهم رسید چون بعداز او ، بعد از اینکه آن چشمهای سیاه درشت
را میان خون دلمه شده دیده بودم ، در شب تاریکی ، درشت عمیقی
که تا سرتاسر زندگی مرا فراگرفته بود راه می رفتم ، چون دو چشمی
 که بمنزله چراغ آن بود برای همیشه خاموش شده بود و دراینصورت
برایم یکسان بود که بمکان و ماوایی برسم یا هرگز نرسم .
سکوت کامل فرمانروایی داشت ، بنظرم آمد که همه مرا ترک کرده بودند ،
 بموجودات بی جان پناه بردم . رابطه ای بین من و جریان طبیعت ،
 بین من و تاریکی عمیقی که در روح من پایین آمده بود تولید شده بود -
 این سکوت یکجور زبانی است که ما نمی فهمیم ، از شدت کیف سرم گیج رفت ؛
حالت قی بمن دست داد و پاهایم سست شد. خستگی بی پایانی در
خودم حس کردم ؛ رفتم در قبرستان کنار جاده روی سنگ قبری نشستم ،
سرم را میان دو دستم گرفتم و بحال خودم حیران بودم - ناگهان صدای
خنده خشک زننده ای مرا بخودم آورد ، رویم را برگردانیدم و دیدم هیکلی
 که سرورویش را با شال گردن پیچیده بود پهلویم نشسته بود و چیزی
 در دستمال بسته زیر بغلش بود ، رویش را بمن کرد و گفت :
 - حتما تو می خواسی شهر بری ، راهو گم کردی هان ؟
 لابد با خودت میگی این وقت شب من تو قبرسون چکار دارم .
 - اما نترس ، سرو کار من با مرده هاس ، شغلم گورکنیس ،
 بد کاری نیس هان ؟ من تمام را ه و چاههای اینجارو بلدم
- مثلا امروز رفتم یه قبر بکنم این گلدون از زیر خاک دراومد ،
 میدونی گلدون راغه ، مال شهر قدیم ری هان ؟ اصلا قابلی نداره ،
من این کوزه رو بتو میدم بیادگار من داشته باش.
- هرگز ، قابلی نداره ، من تو رو می شناسم . خونت رو هم بلدم -
 همین بغل ، من یه کالسکه نعش کش دارم بیا ترو به خونت برسونم هان ؟ -
 دو قدم راس.

کوزه را در دامن من گذاشت و بلند شد- از زور خنده شانه هایش
می لرزید ، من کوزه را بردشتم و دنبال هیکل قوز کرده پیرمرد راه افتادم .
 سرپیچ جاده یک کالسکه نعش کش لکنته با دو اسب سیاه لاغر ایستاده بود
- پیرمرد با چالاکی مخصوصی رفت بالای نشیمن نشست و من هم رفتم
درون کالسکه میان جای مخصوصی که برای تابوت درست شده بود دراز
کشیدم و سرم را روی لبه بلند آن گذاشتم ، برای اینکه اطرافم را بتوانم
ببینم کوزه را روی سینه ام گذاشتم و با دستم آنرا نگهداشتم .
شلاق در هوا صدا کرد ، اسبها نفس زنان براه افتادند. خیزهای
 بلند و ملایم برمی داشتند. پاهای آنها آهسته و بی صدا روی
زمین گذاشته می شد. صدای زنگوله گردن آنها در هوای
مرطوب به آهنگ مخصوصی مترنم بود - از پشت ابر ستاره ها
مثل حدقه چشمهای براقی که از میان خون دلمه شده سیاه بیرون
آمده باشند روی زمین را نگاه می کردند - آسایش گوارایی
سرتاپایم  را فراگرفت ، فقط گلدان مثل وزن جسد مرده ای
روی سینه مرا می فشرد - درختهای پیچ در پیچ با شاخه ها ی
کج و کوله مثل این بود که در تاریکی از ترس اینکه مبادا بلغزند
و زمین بخورند ، دست یکدیگر را گرفته بودند . خانه های
عجیب و غریب به شکلهای بریده بریده هندسی با  پنجره های
متروک سیاه کنار جاده رنج کشیده بودند. ولی بدنه دیوار
 این خانه مانند کرم شبتاب تعشع کدر و ناخوشی  از خود
متصاعد می کرد ، درختها بحالت ترسناکی دسته دسته ، ردیف ردیف ،
می گذشتند و از پی هم فرار می کردن ولی بنظر می آمد که ساقه
 نیلوفرها توی پای آنها می پیچند و زمین می خورند .
بوی مرده ، بوی گوشت تجزیه شده همه جان  مرا گرفته
بود گویا بوی مرده همیشه بجسم من فرو رفته بود و همه عمرم
من در یک تابوت سیاه خوابیده بوده ام و یکنفر پیرمرد قوزی که
صورتش را نمی دیدم مرا میان مه و سایه های گذرنده می گرداند.

کالسکه نعش کش ایستاد ، من کوزه را برداشتم و از کالسکه
پایین جستم . جلو در خانه ام بودم ، بتعجیل وارد اتاقم شدم ،
کوزه را روی میز گذاشتم رفتم قوطی حلبی ، همان قوطی حلبی
که غلکم بود و در پستوی اطاقم قایم کرده بودم برداشتم آمدم دم
در که بجای مزد قوطی را به پیرمرد کالسکه چی بدهم ، ولی او
غیبش زد ه بود ، اثری از آثار او کالسکه اش دیده نمی شد -
 دوباره مایوس باطاقم برگشتم ، چراغ را روشن کردم ، کوزه
را از میان دستمال بیرون آوردم ، خاک روی آن را با آستینم
پاک کردم ، کوزه لعاب شفاف قدیمی بنفش داشت که برنگ
زنبور طلایی خرد شده درآمده بود و یکطرف تنه آن بشکل
لوزی حاشیه ای از نیلوفر کبود رنگ داشت و میان آن ...
میان حاشیه لوزی صورت او ... صورت زنی کشیده
شده بود که چشم هایش سیاه درشت ، درشت تر از معمول ،
چشمهای سرزنش دهنده داشت ، مثل اینکه از من گناه های
پوزش ناپذیری سر زده بود که خودم نمی دانستم .
چشمهای افسونگر که در عین حال مضطرب و متعجب ،
تهدید کننده و وعده دهنده بود . این چشمها می ترسید
و جذب می کرد و یک پرتو ماوراء طبیعی مست کننده در
ته آن می درخشید . گونه های برجسته ، پیشانی بلند ،
ابروهای باریک بهم پیوسته ، لبهای گوشتالوی نیمه باز و
موهای نامرتب داشت که یک رشته از آن روی شقیقه هایش چسبیده بود .
تصویری را که دیشب از روی او کشیده بودم از توی قوطی حلبی
بیرون آوردم ، مقابله کردم ، با نقاشی کوزه ذره ای فرق نداشت ،
 مثل اینکه عکس یکدیگر بودند - هر دو آنها یکی و اصلا کار
یک نقاش بدبخت روی قلمدانساز بود - شاید روح نقاش کوزه
در موقع کشیدن در من حلول کرده بود و دست من به اختیار او
درآمده بود . آنها را نمی شد از هم تشخیص داد فقط نقاشی من
روی کاغذ بود ، در صورتیکه نقاشی روی کوزه لعاب شفاف
 قدیمی داشت که روح مرموز ، یک روح غریب غیر معمولی با این
تصویر داده بود و شراره روح شروری در ته چشمش میدرخشید -
نه ، باورکردنی نبود ، همان چشمهای درشت بیفکر ، همان  قیافه تودار
 و در عین حال آزاد ! کسی نمی تواند پی ببرد که چه احساسی بمن دست داد.
می خواستم از خودم بگریزم - آیا چنین اتفاقی ممکن بود ؟
تمام بدبختیهای زندگی ام دوباره جلو چشمم مجسم شد - آیا
فقط چشمهای یکنفر در زندگیم کافی نبود ؟ حالا دونفر با همان
چشمها ، چشمهاییکه مال او بود بمن نگاه می کردند ! نه ،
قطعا تحمل ناپذیر بود - چشمی که خودش آنجا نزدیک کوه
کنار تنه درخت سرو ، پهلوی رودخانه خشک بخاک سپرده
شده بود . زیر گلهای نیلوفر کبود ، در میان خون غلیظ ،
درمیان کرم و جانوران و گزندگانی که دور او جشن گرفته بودند
و ریشه گیاهان بزودی در حدقه آن فرو میرفت که شیره اش را بمکد حالا
بازندگی قوی سرشار بمن نگاه میکرد !
من خودم را تا این اندازه بدبخت و نفرین زده گمان نمیکردم ، ولی
بواسطه حس جنایتی که در من پنها ن بود ، در عین حال خوشی
بی دلیلی ، خوشی غریبی بمن دست داد - چون فهمیدم که یکنفر
همدرد قدیمی داشته ام - آیا این نقاش قدیم ، نقاشی که روی
این کوزه را صدها شاید هزاران سال پیش نقاشی کرده بود
همدرد من نبود ؟ آیا همین عوالم مرا طی نکرده بود ؟
تا این لحظه من خودم را بدبخت ترین موجودات می دانستم
ولی پی بردم زمانی که روی آن کوه ها در ، آن خانه ها و
آبادی های ویران ، که با خشت و زین ساخته شده بود مردمانی
زندگی می کردند که حالا استخوان آنها پوسیده شده و شاید ذرات
قسمت های مختلف تن آنها در گلها ی نیلوفر کبود زندگی میکرد -
میان این مردمان یکنفر نقاش فلک زده ، یکنفر نقاش نفرین شده ،
شاید یکنفر قلمدان ساز بدبخت مثل من وجود داشته ، درست
مثل من - و حالا پی بردم ، فقط می توانستم بفهمم که او هم
در میان دو چشم درشت سیاه میسوخته و میگداخته - درست مثل
من - همین بمن دلداری میداد .
بالاخره نقاشی خودم را پهلوی نقاشی کوزه گذاشتم ، بعد رفتم
منقل مخصوص خودم را درست کردم ، آتش که گل انداخت
آوردم جلوی نقاشیها گذاشتم  - چند پک وافور کشیدم و در عالم
خلسه بعکسها خیره شدم ، چون میخواستم افکار خودم را
جمع کنم و فقط دود اثیری تریاک بود که میتوانست افکار مرا
جمع کند و استراحت فکری برایم تولید بکند .
هرچه تریاک برایم مانده بود کشیدم تا این افیون غریب همه مشکلات
و پرده هایی که جلو چشم مرا گرفته بود ، این همه یادگارهای
دوردست و بیش از انتظار بود : کم کم افکارم ، دقیق
بزرگ و افسون آمیز شد ، در یک حالت نیمه خواب و
نیمه اغما فرورفتم .
بعد مثل این بود که فشار و وزن روی سینه ام برداشته
شد . مثل اینکه قانون ثقل برای من وجود نداشت و
آزادانه دنبال افکارم که بزرگ ، لطیف و مو شکاف شده
بود پرواز می کردم - یک جور کیف عمیق و ناگفتنی
سرتاپایم را فراگرفت . از قید بار تنم آزاد شده بودم .
یک دنیای آرام ولی پر از اشکال و الوان افسونگر و گوارا -
بعد دنباله افکارم از هم گسیخته و در این رنگها و اشکال حل
میشد - در امواجی غوطه ور بودم که پر از نوازشهای
اثیری بود . صدای قلبم را میشنیدم ، حرکت شریانم
را حس میکردم . این حالت برای من پر از معنی و کیف
بود.
از ته دل میخواستم و آرزو می کردم که خودم را تسلیم خواب
فراموشی بکنم . اگر این فراموشی ممکن میشد ، اگر
میتوانست دوام داشته باشد ، اگر چشمهایم که بهم میرفت
در وراء خواب آهسته در عدم صرف میرفت و هستی خودم
را احساس نمی کردم ، اگر ممکن بود در یک لکه مرکب ،
در یک آهنگ موسیقی با شعاع رنگین تمام هستی م ممزوج
میشد و بعد از این امواج و اشکال آنقدر بزرگ میشد و میدوانید
که بکلی محو و ناپدید میشد بآرزوی خود رسیده بودم .
کم کم حالت خمودی و کرختی بمن دست داد ، مثل یکنوع
خستگی گوارا ویا امواج لطیفی بود که از تنم به بیرون تراوش میکرد-
بعد حس کردم که زندگی من رو به قهقرا میرفت . متدرجا
حالات و وقایع گذشته و یادگارهای پاک شده ، فراموش شده
زمان بچگی خودم را میدیدم  - نه تنها میدیدم بلکه
در این گیرو دارها شرکت داشتم و آنها را حس میکردم ،
لحظه به لحظه کوچکتر و بچه تر میشدم بعد ناگهان افکارم
محو و تاریک شد ، بنظرم آمد که تمام هستی من سر یک چنگل
باریک آویخته شده و درته چاه عمیق و تاریکی آویزان بودم
- بعد از سر چنگک رها شدم . میلغزیدم و دور
میشدم ولی بهیچ مانعی برنمی خوردم - یک پرتگاه بی پایان
در یک شب جاودانی بود  - بعد از آن پرده های محو و پاک
شده پی در پی جلو چشمم نقش میبست  -یک لحظه فراموشی
محض را طی کردم - وقتیکه بخودم آمدم یک مرتبه خودم را
در اطاق کوچکی دیدم و بوضع مخصوصی بودم که بنظرم
غریب می آمد و در عین حال برایم طبیعی بود.

  * * * * * * * * * * * * * * * *
 
در دنیای جدیدی که بیدار شده بودم محیط و وضع آنجا
کاملا بمن آشنا و نزدیک بود ، بطوری که بیش از زندگی و
محیط سابق خودم بآن انس داشتم - مثل اینکه انعکاس
زندگی حقیقی من بود - یک دنیای دیگر ولی بقدی بمن
نزدیک و مربوط بود که بنظرم میآمد در محیط اصلی خودم
برگشته ام - در یک دنیای قدیمی اما در عین حال نزدیکتر
و طبیعی تر متولد شده بودم .
هواهنوز گرگ و میش بود . یک پیه سوز سرطاقچه اطاقم
میسوخت  ، یک رختخواب هم گوشه اطاق افتاده بود ولی
من بیدار بودم ، حس میکردم که تنم داغ است و لکه های خون
به عبا و شال گردنم چسبیده بود ، دستهایم خونین بود . اما
با وجود تب و دوار سر یکنوع اضطراب  و هیجان مخصوصی
در من تولیأ شده بود که شدید تر از فکر محو کردن آثار خون بود ،
قوی تر از این بود که داروغه بیاید و مرا دستگیر کند - وانگهی
مدتها بود که منتظر بودم بدست داروغه بیفتم . ولی تصمیم داشتم
که قبل از دستگیر شدنم پیاله شراب زهرآلود را که سر رف بود بیک
جرعه بنوشم  - این احتیاج نوشتن بود که برایم یکجور
وظیفه اجباری  شده بود ، میخواستم این دیوی که مدتها بود درون
مرا شکنجه میکرد بیرون بکشم ، میخواستم دل پری
خودم را روی کاغذ بیاورم - بالاخره بعد از اندکی
تردید پیه سوز را جلو کشیدم و اینطور شروع کردم :-

  * * * * * * * * * * * * * * * *

من همیشه گمان میکردم که خاموشی بهترین چیزها است .
گمان میکردم که بهتر است آدم مثل بوتیمار کنار دریا
بال و پر خود را بگستراند و تنها بنشیند - ولی حالا
دیگر دست خودم نیست چون آنچه که نباید بشود شد
- کی میداند ، شاید همین الان یا یک ساعت دیگر
یک دسته گزمه مست برای دستگیر کردنم بیایند -
من هیچ مایل نیستم که لاشه خودم را نجات بدهم ،
بعلاوه جای انکار هم باقی نمانده ، برفرض هم که
لکه های خون را محو بکنم ولی قبل از اینکه بدست آنهابیفتم یک
پیاله از آن بغلی شراب ، از شراب موروثی خودم که سر رف
 گذاشته ام خواهم خورد .حالا میخواهم سرتاسر زندگی خودم را مانند
 خوشه انگور در دستم بفشارم و عصاره آنرا ، نه ، شراب آنرا ،
قطره قطره در گلوی خشک سایه ام مثل آب تربت بچکانم . فقط
میخواهم پیش از آنکه بروم دردهایی که مرا خرده خرده مانند خوره
یا سلعه گوشه این اطاق خورده است روی کاغذ بیاورم .-چون باین
وسیله بهتر میتوانم افکار خودم را مرتب و منظم بکنم - آیا مقصودم
نوشتن وصیت نامه است ؟ هرگز ، چون نه مال دارم که دیوان
بخورد و نه دین دارم که شیطان ببرد ،وانگهی چه چیزی روی
زمین میتواند برایم کوچکترین ارزش را داشته باشد . - آنچه که زندگی
 بوده است از دست داده ام ، گذاشتم و خواستم از دستم برود و بعد از آنکه
من رفتم ، بدرک ، میخواهد کسی کاغذ
پاره ها ی مرا بخواند ، میخواهد هفتاد سال سیاه هم نخواند - من فقط
برای این احتیاج بنوشتن که عجالتا برایم ضروری شده است مینویسم -
 من محتاجم ، بیش از پیش
محتاجم که افکار خودم را به موجود خیالی خودم ، به سایه خودم ارتباط بدهم -
 این سایه شومی که جلو روشنایی پیه سوز رویدیوار خم شده و مثل این است که آنچه که
مینویسم بدقت میخواند و میبلعد - این سایه حتما بهتر از من میفهمد !
 فقط با سایه خودم خوب میتوانم حرف بزنم ، اوست که مرا وادار بحرف زدن
میکند ، فقط او می تواند مرا بشناسد او حتما می فهمد ... میخواهم عصاره ،
نه ،شراب تلخ زندگی خودم را چکه چکه در گلوی خشک سایه ام چکانیده باو بگویم :
 این زندگی من است !هر کس دیروز مرا دیده ، جوان شکسته و
ناخوشیدیده است ولی امروز پیرمرد قوزی می بیند که موهای سفید ،
چشمهای واسوخته و لب شکری دارد . من میترسم از پنجره اطاقم به
بیرون نگاه بکنم ، در آینه بخودم نگاه کنم . چون همه جا سایه های مضاعف
خودم را میبینم - اما برای اینکه بتوانم زندگی خودم را برای سایه خمیده ام
شرح بدهم باید یک حکایت نقل بکنم - او ، چقد ر حکایتهایی راجع به ایام
طفولیت ،راجع بعشق ، جماع ، عروسی و مرگ وجود دارد و هیچکدام
حقیقت ندارد - من از قصه ها و عبارت پردازی خسته شده ام . من
سعی خواهم کرد که این خوشه را بفشارم ولی آیادر آن کمترین اثر از حقیقت
وجود خواهد داشت یا نه - این را دیگر نمی دانم - من نمیدانم کجا هستم و
این تکه آسمان بالای سرم ، یا این چند وجب زمینی که رویش نشسته ام مال نیشابور
 یا بلخ و یا بنارس است - در هر صورت من بهیچ چیز اطمینان ندارم .
من از بس چیزهای متناقض دیده و حرفهای جور بجور شنیده ام و از بسکه
دید چشمهایم روی سطح اشیاء مختلفساییده شده - این قشر نازک و سختی
که روح پشت آن پنهان است ، حالا هیچ چیز باور نمی کنم  - به ثقل و ثبوت
اشیاء بحقایق آشکار و روشن همین الان هم شک دارم -نمیدانم اگر انگشتانم را
به هاون سنگی گوشه حیاطمان بزنم و از او بپرسم :آیا ثابت و محم هستی در
 صورت جواب مثبت باید حرف او را باور بکنم یا نه.آیا من یک موجود مجزا
و مشخص هستم .؟ نمیدانم - ولی حالاکه در آینه نگاه کردم خودم را نشناختم .
نه ، آن (من) سابق مرده است ، تجزیه شده ، ولی هیچ سد و مانعی بین ما وجود ندارد.
باید حکایت خودم را نقل بکنم ولی نمیدانم باید از کجا شروع کرد - سرتاسر زندگی
قصه و حکایت است . باید خوشه انگور را بفشارم و شیره آنرا قاشق قاشق
در گلوی خشک این سایه پیر بریزم .
از کجا باید شروع کرد ؟ چون همه فکر هایی که عجالتا در کله ام
میجوشد ، مال همین الان است . ساعت و دقیقه و تاریخ ندارد - یک اتفاق
دیروز ممکن است برای من کهنه تر و بی تاثیرتر از یک اتفاق هزار سال
پیش باشد .
شاید از آنجاییکه همه روابط من با دنیای زنده ها بریده شده ، یادگارهای گذشته
جلو م نقش می بندد  -گذشته ، آینده ، ساعت ، روز ، ماه و سال همه
برایم یکسان است . مراحل مختلف بچگی و پیری برای من جز حرفهای
پوچ چیزدیگری نیست - فقط برای مردمان معمولی ، برای رجاله ها -
رجاله تشدید همین لغت را میجستم ، برای رجاله ها که زندگی آنها موسم و
حد معینی دارد ، مثل فصلهای سال و در منطقه معتدل زندگی واقع
داشته مثل اینست که در یک منطقه سردسیر و در تاریکی جاودانی گذشته
است ، در صورتی که میان تنم همیشه یک شعله میسوزد و مرا مثل شمع
آب میکند.
میان چهاردیواری که اطاق مرا تشکیل میدهد و حصاری که دور
زندگی و افکار من کشیده ، زندگی من مثل شمع خرده خرده آب میشود ،
نه ، اشتباه میکنم - مثل یک کنده هیزم تر است که گوشه دیگدان افتاده و
بآتش هیزمهای دیگر برشته و زغال شده ، ولی نه سوخته است و نه تر و
تازه مانده ، فقط از دود و دم دیگران خفه شده . اطاقم مثل همه اطاقها با خشت و
آجر روی خرابه هزاران خانه های قدیمی ساخته شده ، بدنه سفید
کرده و یک حاشیه کتیبه دارد - درست شبیه مقبره است - کمترین حالات
و جزئیات اطاقم کافی است که ساعتهای دراز فکر مرا بخودش مشغول
بکند ، مثل کار تنک کنج دیوار . چون از وقتی که بستری شده ام بکارهایم
کمتر رسیدگی میکنند - میخ طویله ای که بدیوار کوبیده شده جای ننوی
من و زنم بوده و شاید بعدها هم وزن بچه های دیگر را متحمل شده است .
کمی پایین میخ از گچ دیوار یک تخته ور آمده و از زیرش بوی اشیاء و
موجوداتی که سابق بر این در این اطاق بوده اند اتشمام میشود ، بوریکه
تا کنون هیچ جریان و باد ینتوانسته است این بوهای سمج و تنبل و غلیظ ر
پراکنده بکند : بوی عرق تن ، بوی ناخوشیهای قدیمی ، بوهای دهن ،
بوی پا ، بوی تن شاش ، بوی روغن خراب شده ، حصیر پوسیده و خاگینه
سوخته ، بوی پیاز داغ ، بوی جوشانده ، بوی پنیرک و مامازی بچه ، بوی
اطاق پسری که تاز ه تکلیف شده ، بخارهاییکه از کوچه آمده و بوهای
مرده یا در حال نزع که همه آنها هنوز زنده هستند و علامت مشخثه خود
نگه داشته اند . خیلی بوهای دیگر هم هست که اصل و منشاء آها معلوم
نیست ولی اثر خود را باقی گذاشته اند .
اطاقم یک پستوی تاریک و دو دریچه با خارج ، با دنیای رجاله ها دارد .
یکی از آنها رو بحیاط خودمان باز میشود و دیگری رو بکوچه است - از
آنجا مرا مربوط به شهر ری میکند - شهری که عروس دنیا مینامند و
هزاران کوچه پس کوچه و خانه های توسری خورده ، و مدرسه و کاروانسرا
دارد - شهری که بزرگترین شهر دنیا بشمار میآید ، پشت اطاق من نفس
میکشد و زندگی میکند. ای«جا گوشه اطاقم وقتی که چشمهایم را بهم
میگذارم سایه های محو و مخلوط شهر : آنچه که در من تاثیر کرده با
کوشکها ، مسجدها و باغهایش همه جلو چشمم مجسم میشود.
این دو دریچه مرا با دنیای خارج ، با دنیای رجاله ها مربوط میکند .
ولی در اطاقم ی: آینه بدیوار است که صورت خودم را در آن می بینم و
در زندگی محدود من آینه مهمتر از دنیای رجاله ها اتس که با من هیچ
ربطی ندارد.
از تمام منظره شهر دکان قصابی حقیری جلو دریچه اطاق من است که
روزی دو گوسفند بمصرف میرساند - هردفعه که از دریچه به بیرون نگاه
میکنم مرد قصاب را می بینم ، هر روز دو یابوی سیای لاغر -
یابوهای تب لازمی که سرفه های عمیق خشک میکنند و دستهای خشکیده
آنها منتهی بسم شده ، مثل اینکه مطابق یک قانون وحشی دستهای آنها
را بریده و در روغن داغ  فرو کرده اند و دو طرفشان لش گوسفند آویزان
شده ؛ جلو دکان میآوردن . مرد قصاب دست چرب خود را بریش حنا بسته اش
میکشد ، اول لاشه گوسفندها را با نگاه خریداری ورانداز میکند ، بعد دو تا
از آنها را انختاب میکند ، دنبه آنها را با دستش وزن میکند ، بعد میبرد
و به چنگک دکانش میآویزد - یابوها نفس زنان براه می افتند . آنوقت
قصاب این جسدهای خون آلود را با گردن ها بریده ، چشمهای رک زده
و پلکهای خون آلود که زا میان کاسه سر کبودشان در آمده است نوازش
میکند ، دست مالی میکند ، بعد یک گز لیک دسته استخوانی برمیدارد تن
آنها را بدقت تکه تکته میکند و گوشت لخم را با تبسم بمشتریانش
می فروشد. تمام اینکارها را با چه لذتی انجام میدهد ! من مطمئنم  یکجور
کیف و لذت هم میبرد - آن سگ زرد گردن کلفت هم که محله مان را
قرق کرده و همیشه با گردن کج و چشمهای بیگناه نگاه حسرت آمیز
بدست قصاب میکند ، آن سگ هم همه اینها را میأاند - آن سگ هم میداند
که قصاب از شغل خودش لذت میبرد !
کمی دورتر زیر یک اطاقی ، پیرمرد عجیبی نشسته که جلویش بساطی
پهن است . توی سفره او یک دستغاله ، دو تا نفل ، چند جور مهره رنگین ،
یک گز لیک ، یک تله موش  ؛ یک گازانبر زنگ زده ، یک آب دوات کن ، یک
شانه دندانه شکسته ، یک بیلچه و یک کوزه لغابی گذاشته که رویش را
دستمال چک انداخته . ساعتها ، روزها ، ماه ها من ا زپشت دریچه باو نگاه
کرده ام ، همیشه با شال گردن چرک ، عبای ششتری ، یخه باز که از میان او
پشم ها یسفید سینه اش بیرون زده با پلکهای واسوخته که ناخوشی سمج
و بیحیایی آنرا میخورد و طلسمی که ببازویش بسته بی: حلات نشسته
است . فقط شبهای جمعه با دندانهای زرد و افتاده اش قرآن میخواند -
گویا از همین راه نان خودش را در میآورد ؛ چون من هرگز ندیده ام کسی
از او چیزی بخرد- مثل اینست که در کابوسهایی که دیده ام اغلب صورت
ای« مرد در آنها بوده است . پشت این کله مازویی و تراشیده او که
دورش عمامه شیر و شکری پیچیده ، پشت پیشانی کوتاه او چه افکار سمج
و احمقانه ای مثل علف هرزه روییده است ؟ گویا سفره روبروی پیرمرد و
بساط خنزر پنزر او با زندگیش رابطه مخصوص دارد. چند بار تصمیم
گرفتم بروم با او حرف بزنم و یا چیزی از بساطش بخرم ، اما جرات نکردم .
دایه ام به من گفت این مرد در جوانی کوزه گر بوده و فقط همین یکدانه کوزه را برای
خودش نگه داشته و حالا از خرده فروشی نان خودش را
درمیآورد.
اینها رابطه من با دنیای خارجی بود ، اما از دنیای داخلی : فقط دایه ام
و یک زن لکاته برایم مانده بود . ولی ننجون دایه او هم هست ، دایه هردومان
است - چون نه تنها من و زنم خویش و قوم نزدیک بودیم  بلکه ننجون
هردومان را باهم شیر داده بود. اصلا مادر او مادر من هم بود - چون من
اصلا ماد رو پدرم را ندیده ام  و مادر او آن زن بلند بالا که موهای خاکستری داشت
مرا بزرگ کرد . مادر او بود که مثل ماردم دوستش داشتم و برای
همین علاقه بود که دخترش را بزنی گرفتم .
از پدر و مادرم چند جور حکایت شنیده ام ، فقط یکی از این حکایتها که
ننجون برایم نقل کرد ، پیش خودم تصور می کنم باشد - ننجون برایم گفت
که : پدر و عمویم برادر دوقلو بوده اند ، هردو آنها یک شکل ، یک قیافه و
یک اخلاق داشته اند و حتی صدایشان یکجور بوده بطوری که تشخیص آنها از یکدیگر کار
آسانی نبوده است . علاوه بر این یک رابطه معنوی و حس
همدردی هم بین آنها وجود داشته ، باین معنی که اگر یکی از آنها
 ناخوش میشده دیگری هم ناخوش میشده است - بقول مردم مثل سیبی که
نصف کرده باشند - بالاخره - هردوی آ«ها شغل تجارت را پیش می گیرند و
در سن بیست سالگی بهندوستان میروند و اجناس ری را از قبیل پارچه های مختلف
مثل : منیره ، پارچه گلدار ، پارچه پنبه ای ، جبه ، شال ، سوزن ، ظروف سفالی ،
گل سرشور و جلد قلمدان بهندوستان میبردند و میفروختند .
پدرم در شهر بنارس بوده و عمویم را بشهرهای دیگر هند برای کارهای
تجارتی میفرستاده - بعد از مدتی پدرم عاشق یک دختر باکره بوگام داسی ،
رقاص معبد لینگم میشود. کار این دختر رقص مذهبی جل بت بزرگ لینگم
و خدمت بتکده بوده است - یک دختر خونگرم زیتونی با پستانهای لیمویی ،
چشمهای درشت مورب ، ابروهای باریک بهم پیوسته ، که میانش را خال
سرخ میگذاشته .
حالا میتوانم پیش خودم تصورش را بکنم که بوگام داسی ، یعنی مادرم
با ساری ابریشمی رنگین زر دوزی ، سینه باز ، سربند دیبا ، گیسوی سنگین
سیاهی که مانند شب ازلی تاریک و در پشت سرش گره زده بود ، النگوهای
مج پا و مچ دستش ، حلقه طلایی که از پره بینی گذرانده بود ، چشمهای
درشت سیاه خمار و مورب ، دندان های براق با حرکات آهسته موزونی که
بآهنگ سه تار و تنبک و تنبور و سنج و کرنا میرقصیده - یک آهنگ ملایم و
یکنواخت که مردهای لخت شالمه بسته میزده اند - آهنگ پر معنی که همه
اسرار جادوگری و خرافات و شهوت ها و دردهای مردم هند در آن مختصر
و جمعع شده بوده و بوسیله حرکات متناسب و اشارات شهوت انگیز -
حرکات مقدس - بوگام داسی مثل برگ گل باز میشده ، لرزشی بطول شانه
و بازوهایش میداده ، خم میشده و دوباره جمع میشده است ، این حرکات که
مفهوم مخصوصی در بر داشته و بدون زبان حرف میزده است ، چه تاثیری
ممکن است در پدرم کرده باشد - مخصوصا بوی عرق گس و یا فلفلی او
که مخلوط با عطر موگرا و روغن صندل میشده ، بفهوم شهوتی این منظره
می افزوده است - عطری که بوی شیره درخت های دوردست را دارد و
باحساسات دور و خفه شده جان میدهد - بوی مجری دوا، بوی دواهایی
که در اطاق بچه داری نگهمیدارند و از هن میآید - روغن های ناشناس
سرزمینی که پر از معنی و آداب و رسوم قدیم است لابد بوی جوشانده های
مرا میداده . همه این ها یادگارهای دور و کشته شده پدرم را بیدار کرده -
پدرم بقدری شیفته بوگام داسی میشود که بمذهب دختر رقاص - بمذهب
لینگم میگورد ولی پس زا چندی که دختر آبستن میشود او را از خدمت معبد
بیرون م یکنند.
من تازه بدنیا آمده بودم که عمویم از مسافرت خود به بنارس برمیگردد
ولی مثل اینکه سلیقه و عشق او هم با سلیقه پدرم جور در میآمده  ، یکدل
نه صد دل عاشق مادر من میشود و بالاخره او را گول میزند ، چون شباهت
ظاهری و معنوی که با پدرم داشته اینکار را آسان میکند . همینکه قضیه
کشف میشود مادرم میگوید که هردو آنها را ترک خواهد کرد ، مگر باین
شرط که پدر و عمویم آزمایش مارناگ را بدهند و هرکدام از آنها که زنده
بمانند باو تعلق خواهد داشت.
آزمایش از این قرار بوده که پدر و عمویم را بایستی در یک اطاق تاریک
مثل سیاه چال با یک مارناگ بیندازند و هر یک از آنها که او را مار گزید
طبیعتا فریا د میزند ، آنوقت مارافسا در اطاق را باز میکند و دیگری را
نجات میدهد و بوگام داسی باو تعلق میگیرد.
قبل از اینکه آنها را در سیاه چال بیندازند پدرم از بوگام داسی خواهش
میکند که یکبار دیگر جلو او برقصد ، رقص مقدس معبد را بکند ، او هم
قبول میکند و به آهنگ نی لبک مار افسا جلو روشنایی مشعل با حرکات
پر معنی موزون و لغزنده میرقصد و مثل مارناگ پیچ و تاب میخورد - بعد
پدر و عمویم را در اطاق مخصوصی با مارناگ میاندازند - عوض فریاد
اظطراب انگیز ، یک ناله مخلوط با خنده چندشناکی بلند میشود ، یک فریاد
دیوانه وار  در را باز می کنند عمویم از اطاق بیبرون میآید - ولی صورتش
پیر و شکسته و موهای سرش از شدت بیم و هراس ، صدای لغزش سوت
مار خشمگین که چشمهای گرد و شرربار و دندنهای زهر آگین داشته و
بدنش مرکب بوده از یک گردن دراز که متنهی بی: برجستگی شبیه بقاشق
میشود - مطابق شرط و پیمان بوگام داسی متعلق به عمویم میشود - یک چیز
وحشتناک معلوم نیست کسیکه بعد از آزمایش زنده مانده پدرم یا عمویم
بوده است .
چون در نتیجه این آزمایش اختلال فکری برایش پیدا شده بوده زندگی
سابق خود را بکلی فراموش کرده و بچه را نمیشناخته . از این رو تصور
کرده اند که عمویم بوده است - آیا همه این افسانه مربوط بزندگی من
نیست ، یا انعکاس این خنده چندش انگیز و وحشت این آزمایش تاثیر خودش
را در من نگذاشته و مربوط به من نمیشود ؟
از این ببعد من بجز ی: نانخور زیادی و بیگانه چیز دیگری نبوده ام -
بالاخره همو یآ پدرم برای کارهای تجارتی خودش با بوگام داسی بهشر ری
رمیگردد و مرا می آورد بدست خواهرش که عمه من باشد میسپارد .
دایه ام گفت وقت خداحافظی مادرم یک بغلی شراب ارغوانی که در آن
زهر دندان ناگ ، مار هندی حل شده بود برای من بدست عمه ام میسپارد.
یک بوگام داسی چه چیز بهتری می تواند برسم یادگار برای بچه اش بگذارد ؟
شراب ارغوانی ، اکسیر مرگ که آسودگی همیشگی میبخشد - شاید او هم
زندگی خودش را مثل خوشه انگور فشرده و شرابش را بمن بخشیده بود -
از همان زهری که پدرم را کشت - حالا می فهمم چه سوغات گرانبهایی
داده است !
آیا مادرم زنده است ؟ شاید الان که من مشغول نوشتن هستم او در میدان
یک شهر دوردست هند ، جلو روشنایی مشعل مثل مار پیچ و تاب میخورد
و میرقصد - مثل ای«که مار ناگ او را گزیده باشد ، و زن و بچه و مردهای
کنجکاو و لخت دور او حلقه زده اند ، در حالی:ه پدر یا عمویم با موهای سفید ،
قوزکرده ، کنار میدان نشسته باو نگاه میکند و یاد سیاه چال ، صدای
سوت و لغزش مار خشمناک افتاده که سر خود را بلند می گیرد ، چشمهایش
برق میزند ، گردنش مثل کفچه میشود و خطی که شبیه عینک است
پشت گردنش برنگ خاکستری تیره نمودار می شود.
بهرحال ، من بچه شیرخوار بودم که در بغل همین ننجون گذاشتندم و
ننجون دختر عمه ام ، همین زن لکاته مرا هم شیر میداده است . و من زیر
دست عمه ام آن زن بلند بالا که موهای خاکستری روی پیشانیش بود ، در همین
خانه با دخترش بزرگ شدم .
 - از وقتی که خودم را شناختم ، عمه ام را بجای مادر خودم گرفتم و
او را دوست داشتم بقدری که دخترش ، همین خواهر شیری
خودم را بعدها چون شبیه او بود بزنی گرفتم.
یعنی مجبور شدم او را بگیرم ؛ فقط یکبار این دختر خودش را بمن تسلیم
کرد ، هیچوقت فراموش نخواهم کرد . آنهم سر بالین مادر مرده اش بود -
خیلی از شب گذشته بود ، من برای آخرین وداع همینکه همه اهل خانه
بخواب رفتند با پیراهن وزیر شلواری بلند شدم ، در اطاق مرده رفتم . دیدم
دو شمع کافوری بالای سرش میسوخت. یک قرآن روی شکمش گذاشته
بودند برای اینکه شیطان در جسمش حلول نکند - پارچه روی صورتش را
که پس زدم عمه ام را با آن قیافه با وقار و گیرنده اش دیدم . مثل اینکه همه
علاقه های زمینی در صورت او بتحلیل رفته بود. یک حالتی که مرا وادار
بکرنش میکرد. ولی در عین حال مرگ بنظرم اتفاق معمولی و طبیعی آمد -
لبخند تمسخر آمیزی که گوشه لب او خشک شده بود . خواستم دستش را
ببوسم و از اطاق خارج شوم ، ولی رویم را که برگردانیدم با تعجب دیدم
همین لاته که حالا زنم است وارد شد و روبروی مادر مرده ، مادرش با چه
حرارتی خودش را بمن چسبانید ، مرا بسوی خودش می کشید و چه بوسه های
آبداری از من کرد ! من از زور خجالت میخواستم بزمین فرو بروم . اما
تکلیفم را نمیدانستم ، مرده با دندانهای ریک زده اش مثل این بود که ما را
مسخره کرده بود  - بنظرم آمد که حالت لبخند آرام مرده عوض شده بود -
من بی اختیار او را در آغوش کشیدم و بوسیدم ، ولی در همین لحظه پرده اطاق
مجاور پس رفت و شوهر عمه ام ، پدر همین لکاته قوز کرده و شال گردن بسته وارد
اتاق شد.
خنده خشک و زننده چندش انگیزی کرد. مو بتن آدم راست میشد.
بطوریکه شانه هایش تکان میخورد ، ولی بطرف ما نگاه نکرد . من از زور
خجالت میخواستم به زمین فرو روم ، و اگر میتوانستم یک سیلی محکم بصورت
مرده میزدم که بحالت تمسخر بمانگاه می کرد. چه ننگی ! هراسان از
اطاق مجاور بیرون دویدم - برای خاطر همین لکاته - شاید اینکار را جور کرده بود
تا مجبور بشوم او را بگیرم .
با وجود اینکه خواهر برادر شیری بودیم ، برای اینکه آبروی آنها بباد
نرود ؛ مجبور بودم که او را بزنی اختیار کنم .
چون این دختر باکره نبود ، این مطلب را هم نمیدانستم - من اصلا
نتوانستم بدانم - فقط بمن رسانده بودند - همان شب عروسی وقتی که
توی اطاق تنها ماندیم من هر چه التماس درخواست کردم ، بخرجش نرفت
و لخت نشد. میگفت : (بی نمازم .) مرا اصلا بطرف خودش راه نداد ؛ چراغ
را خاموش کرد و رفت آنطرف خوابید . مثل بید بخودش میلرزید ،
انگاری که او را در سیاه چال با یک اژدها انداخته بودند - کسی باور نمیکند
یعنی باورکردنی هم نیست . او نگذاشت که من یک ماچ از لپهایش
بکنم . شب دوم هم من رفتم سرجای شب اول روی زمین خوابیدم
و شبهای بعد هم از همین قرار ، جرات نمیکردم - بالاخره مدتها گذشت
که من آنطرف اطاق روی زمین میخوابیدم - کی باور میکند ؟ دو ماه ، نه ، دو ماه
و چهار روز دور از او روی زمین خوابیدم و جرات نمی کردم نزدیکش بروم .
او قبلا دستمال پرمعنی را درست کرده بود ، خون کبوتر به آن زده بود ،
 نمیدانم . شاید همان دستمالی بود که از شب اول عشقبازی خودش
نگهداشته بود برای اینکه بیشتر مرا مسخره بکند - آنوقت همه بمن تبریک
میگفتند - بهم چشمک میزدند ، و لابد توی دلشان میگفتند (یارو دیشب
قلعه رو گرفته ؟) و من بروی مبارکم نمیآوردم - بمن می خندیدند ، بخریت
من میخندیدند . با خودم شرط کرده بودم که روزی همه اینها را بنویسم .
بعد از آنکه فهمیدم او فاسق های جفت و تاق دارد و شاید بعلت
اینکه آخوند چند کلمه عربی خوانده بود و او را تحت اختیار من گذاشته بود
از من بدش میآمد ، شاید میخواست آزاد باشد . بالاخره یکشب تصمیم
گرفتم که بزور پهلویش بروم  تصمیم خودم را عملی کردم . اما بعد از
کشمکش سخت او بلند شد و رفت و من فقط خود را راضی کردم آن شب
در رختخوابش که حرارت تن او بجسم او فرو رفته بود و بوی او را میداد
بخوابم و غلت بزنم . تنها خواب راحتی که کردم همان شب بود - از آن
شب ببعد اطاقش را از اطاق من جدا کرد.
شبها وقتیکه وارد خانه میشدم ، او هنوز نیامده بود ، نمیدانستم که آمده
است یا نه - اصلا نمیخواستم که بدانم - چون من محکوم به تنهایی ،
محکوم به مرگ بوده ام . خواستم بهر وسیله ای شده با فاسق های او رابطه پیدا بکنم
این را دیگر کسی باور نخواهد کرد - از هرکسیکه شنیده بودم خوشش میآمد ،
کشیک میکشیدم ؛ میرفتم هزار جور خفت و مذلت بخودم هموار میکردم ،
 با آنشخص آشنا ؛ تملقش را میگفتم و او را برایش غر میزدم و
میآوردم آنهم چه فاسق هایی : سیرابی فروش ، فقیه ، جگرکی ، رییس داروغه ،
مقنی ، سوداگر ، فیلسوف که اسمها و القابشان فرق میکرد ، ولی همه شاگرد
کله پز بودند . همه آنها را بمن ترجیح میداد - با چه خفت و خواری خودم
را کوچک و ذلیل میکردم کسی باور نخواهد کرد . می ترسیدم زنم از دستم
در برود . میخواستم طرز رفتار ، اخلاق و دلربایی را از فاسقهای زنم یاد
بگیرم ولی جاکش بدبختی بودم که همه احمقها بریشم می خندیدند - اصلا
چطور میتوانستم رفتر و اخلاق رجاله ها را یاد بگیرم ؟ حالا میدانم آنها
را دوست داشت چون بی حیا ، احمق و متعفن بودند . عشق او اصلا با کثافت
و مرگ توام بود - آیا حقیقتا من مایل بودم با او بخوابم ، آیا صورت
ظاهر او مرا شیفته خود کرده بود یا تنفر او از من ، یا حرکات و اطوارش
بود و یا علاقه و عشقی که از بچگی به مادرش داشتم و یا همه اینها دست
بیکی کرده بودند ؟ نه ، نمیدانم . تنها یک چیز را میدانم : این زن . این لکاته
این جادو ، نمیدانم چه زهری در روح من ، در هستی من ریخته بود که
نه تنها او را میخواستم ، بلکه تمام ذرات تنم ، ذرات تن او را لازم داشت .
فریاد میکشید که لازم دارد و آرزوی شدیدی میکردم که با او در جزیره
گمشده ای باشم که آدمیزاد در آنجا وجود نداشته باشد ، آرزو میکردم که
یک زمین لرزه یا طوفان و یا صاعقه آسمانی همه این رجاله ها که پشت دیوار
اطاقم نفس میکشیدند ، دوندگی می کردند و کیف می کردند ، همه را میترکانید
و فقط من و او میماندیم .
آیا آنوقت هم هر جانور دیگر ، یک مار هندی ، یک اژدها را بمن ترجیح نمیداد ؟
آرزو می کردم که یک شب را با او بگذرانم و با هم در آغوش هم میمردیم - بنظرم
می آید که این نتیجه عالی وجود و زندگی من بود .
مثل این بود که این لکاته از شکنجه من کیف و لذت میبرد ، مثل اینکه دردی که مرا
میخورد کافی نبود - بالاخره من از کار و جنبش افتادم و
خانه نشین شدم - مثل مرده متحرک . هیچکس از رمز میان ما خبر نداشت ،
دایه پیرم که مونس مرگ تدریجی من شده بود بمن سرنش میکرد - برای
خاطر همین لکاته پشت سرم ، اطراف خودم می شنیدم که در گوشی به هم می گفتند :
این زن بیچاره چطور تحمل این شرور و دیوونه رو میکنه ؟ حق بجانب
آنها بود ، چون تا درجه ای که من ذلیل شده بودم باورکردنی نبود .
روز به روز تراشیده شدم ، خودم را که د رآینه نگاه میکردم گونه هایم
سرخ و رنگ گوشت جلو دکان قصابی شده بودم - تنم پرحرارت و چشمهایم
حالت خمار و غم انگیزی بخود گرفته بود .
از این حالت جدید خودم کیف می کردم و درچشمهایم غبار مرگ را دیده
 بودم ، دیده بودم که باید بروم .
بالاخره حکیم باشی را خبر کردند ، حکیم رجاله ها ،
حکیم خانوادگی که بقول خودش ما را بزرگ کرده بود .
با عمامه شیرو شکری و سه قبضه ریش وارد شد . او افتخار می کرد
 دوای قوت باه به پدر بزرگم داده ، خاکه شیر و نبات حلق من ریخته و
فلوس بناف عمه ام بسته است . باری ، همینکه آمد سر پائین من نشست
نبضم را گرفت ، زبانم را دید ، دستورداد شیرماچه الاغ و ماشعیر بخورم
و روزی دومرتبه بخور کندر و زرنیخ بدهم – چند نسخه بلند بالا هم بدایه ام
داد که عبارت بود از جوشانده و روغن های عجیب و غریب از قبیل :
پرزوفا، زیتون ، رب سوس ، کافور ، پر سیاوشان ، روغن های بابونه ،
روغن غاز ، تخم کتان ، تخم صنوبر و مزخرفات دیگر .
حالم بدتر شده بود ؛ فقط دایه ام ، دایه او هم بود ، با صورت پیر و موهای
خاکستری گوشه اطاق ، کنار بالین من می نشست ، به پیشانیم آب سرد می زد
و جوشانده برایم می آورد . از حالات و اتفاقات بچگی من و آن لکاته
صحبت می کرد . مثلا او بمن گفت : که زنم از توی ننو عادت داشته
همیشه ناخن چپش را می جویده ، بقدری می جویده که زخم می شده و گاهی
هم برایم قصه نقل می کرد – بنظرم می آمد که این قصه ها سن مرا به عقب
می برد و حالت بچگی درمن تولید می کرد . چون مربوط به یادگارهای آن
دوره بوده است وقتیکه خیلی کوچک بودم و در اطاقی که من و زنم توی ننو
 پهلوی هم خوابیده بودیم .یک ننوی دو نفره . درست یادم هست همین
 قصه ها را می گفت . حالا بعضی از قسمتهای این قصه ها که سابق بر
این باور نمی کردم برایم امر طبیعی شده است .
چون ناخوشی دنیای جدیدی در من تولید کرد ، یک دنیای ناشناس ،
محو و پر از تصویرها و رنگها و میلهائی که در حال سلامت
 نمی شود تصور کرد و گیرو دارهای این متلها را با کیف و اضطراب
ناگفتنی در خودم حس می کردم – حس می کردم که بچه شده ام و
همین الآن که مشغول نوشتن هستم ، در احساسات شرکت می کنم ،
همه این احساسات متعلق به الان است و مال گذشته نیست .
گویا حرکات ، افکار ، آرزوها و عادات مردمان پیشین که بتوسط این متلها
به نسلهای بعد انتقال داده شده ، یکی از واجبات زندگی بوده است .
هزاران سال است که همین حرفها را زده اند .همین جماعها را کرده اند ،
همین گرفتاریهای بچگانه را داشته اند . آیا سرتاسر زندگی یک قصه مضحک ،
یک متل باور نکردنی و احمقانه نیست ؟ آیا من فسانه و قصه خودم
را نمی نویسم ؟ قصه فقط یک را فرار برای آرزوهای ناکام است .
آرزوهائیکه بان نرسیده اند . آرزوهائیکه هر متل سازی مطابق روحیه محدود
 و موروثی خودش تصور کرده است .
کاش می توانستم مانند زمانی که بچه و نادان بودم آهسته بخوابم – خواب راست بی دغدغه –
بیدار که می شد م روی گونه هایم سرخ به رنگ گوشت جلو دکان قصابی
شده بود –تنم داغ بود و سرفه می کردم – چه سرفه های عمیق ترسناکی –
سرفه هائی که معلوم نبود از کدام چاله گمشده تنم بیروی می آمد ، مثل سرفه
یا بوهائی که صبح زود لش گوسفند برای قصاب می آوردند .
درست یادم است هوا بکلی تاریک بود ، چند دقیقه درحال اغما بودم قبل از اینکه
خوابم ببرد با خودم حرف می زدم – در این موقع حس می کردم حتم داشتم که
بچه شده بودم و در ننو خوابیده بودم . حس کردم کسی نزدیک من است ،خیلی وقت
بود همه اهل خانه خوابیده بودند . نزدیک طلوع فجر بود و ناخوشها می دانند در
 این موقع مثل این است که زندگی از سر حد دنیا بیرون کشیده می شود .قلبم
بشدت می تپید ، ولی ترسی نداشتم ، چشمهایم باز بود ولی کسی را نمی دیدم ،
چون تاریکی خیلی غلیظ و متراکم بود – چند دقیقه گذشت یک فکر ناخوش
برایم آمد با خودم گفتم : شاید اوست. درهمین لحظه حس کردم که دست
خنکی روی پیشانی سوزانم گذاشته شد .
بخودم لرزیدم ؛ دو سه بار از خودم پرسیدم : آیا این دست عزرائیل
نبوده است ؟ و به خواب رفتم – صبح که بیدار شدم دایه ام گفت :
دخترم (مقصودم زنم ، آن لکاته بود) آمده بود بر سر بالین من و
سرم را روی زانویش گذاشته بود ، مثل بچه ها مرا تکان می داده –
 گویا حس پرستاری مادری در او بیدار شده بوده ، کاش در همان
 لحظه مرده بودم – شاید آن بچه ای که آبستن بوده مرده است ،
آیا بچه او بدنیا آمده بوده ؟من نمی دانستم .
در این اطاق که هر دم برای من تنگتر و تاریکتر از قبر می شد ،
دایم چشم براه زنم بودم ولی او هرگز نمی آمد .آیا از دست او نبود
که به این روز افتاده بودم؟ شوخی نیست ، سه سال ، نه ، دوسال و
چهار ماه بود ، ولی روز و ماه چیست ؟ برای من معنی ندارد ،
برای کسی که در گور است زمان بی معنی است – این اتاق
مقبره زندگی و افکارم بود –همه دوندگیها ، صداها و همه تظاهرات
زندگی دیگران ، زندگی رجاله ها که همه شان جسما و روحا یک جور
ساخته شده اند ، برای من عجیب و بی معنی شده بود – از وقتیکه
بستری شده بودم ، در یک دنیای غریب و باور نکردنی بیدار شده بودم
و احتیاجی بدنیای رجاله ها نداشتم . یک دنیائی که در خودم بود ،
 یک دنیای پر از مجهولات و مثل این بود که مجبور بودم ، همه
سوراخ  سنبه های آنرا سرکشی و وارثی بکنم .
شب موقعیکه وجود من در سر حد دو دنیا موج می زد ، کمی قبل
از دقیقه ای که در یک خواب عمیق و تهی غوطه ور بشوم خواب می دیدم
– بیک چشم بهم زدن من زندگی دیگری به غیر از زندگی خودم را
طی می کردم در هوای دیگر نفیس می کشیدم و دور بودم .
 مثل اینکه می خواستم از خودم بگریزم و سرنوشتم را تغییر بدهم
–چشمم را که می بستم دنیای حقیقی خودم به من ظاهر می شد –
این تصویرها زندگی مخصوص به خود داشتند ، آزادانه محو و دوباره پدیدار می شدند .
گویا اراده من در آنها موثر نبود .ولی این مطلب مسلم هم نیست ،
مناظریکه جلو من مجسم می شد خواب معمولی نبود ، چون هنوز
خوابم نبرده بود .من در سکوت و آرامش ، این تصویرها را از
هم تفکیک می کردم و با یکدیگر می سنجیدم .بنظرم می آمد که تا
این موقع خودم را نشناخته بودم و دنیا آنطوری که تاکنون تصور می کردم
مفهوم و قوه خود را از دست داده بود و بجایش تاریکی شب فرمانروائی داشت
 – چون بمن نیاموخته بودند که بشب نگاه بکنم و شب را دوست داشته باشم .
من نمی دانم د راین وقت آیا بازویم بفرمانم بود یا نه –گمان می کردم اگر دستم
را باختیار خودش می گذاشتم بوسیله تحریک مجهول و ناشناسی خود بخود بکار
 می افتاد ،بی آنکه بتوانم درحرکات آن دخل و تصرفی داشته باشم .
اگر دایم همه تنم را مواظبت نمی کردم و بی اراده متوجه آن نبودم ،
قادر بود که کارهائی از آن سر بزند که هیچ انتظارش را نداشتم .
این احساس از دیر زمانی در سن من پیدا شده بود که زنده زنده تجزیه می شد م.
 نه تنها جسمم ، بلکه روحم همیشه با قلبم متناقض بود و باهم ساز ش نداشتند
–همیشه یکنوع فسخ و تجزیه غریبی را طی می کردم – گاهی فکر
 چیزهائی را می کردم که خودم نمی توانستم باور کنم . گاهی حس ترحم
در من تولید می شد . در صورتیکه عقلم به من سرزنش می کرد .
اغلب با یک نفر که حرف می زدم ، یا کاری می کردم ، راجع به موضوع های
گوناگون داخل بحث می شدم ، در صورتیکه حواسم جای دیگری بود بفکر
 خودم بودم و توی دلم به خودم ملامت می کردم . یک توده در حال فسخ
و تجزیه بود .گویا همیشه اینطور بوده و خواهم بود یک مخلوط نا متناسب عجیب ...
چیزیکه تحمل ناپذیر است حس می کردم از همه این مردمی که می دیدم و
میانشان زندگی می کردم دور هستم ولی یک شباهت ظاهری ، یک شباهت
محو و دور و درعین حال نزدیک مرا به آنها مر بوط می کرد.همین
احتیاجات مشترک زندگی بود که از تعجب من می کاست –
 شباهتی که بیشتر از همه بمن زجر می داد این بود که رجاله ها هم
مثل من از این لکاته ، از زنم خوششان می آمد و او هم بیشتر به آنها
راغب – حتم دارم که نقصی در وجود یکی از ما بوده است.
اسمش را لکاته گذاشتم چون هیچ اسمی باین خوبی رویش نمی افتاد .
 نمی خواهم بگویم زنم چون خاصیت زن و شوهری بین ما وجود نداشت
 و بخودم دروغ می گفتم .- من همیشه از روز ازل او را لکاته نامیده ام
ولی این اسم کشش مخصوصی داشت اگر او را گرفتم برای این بود که اول
او بطرف من آمد .آنهم از مکر و حیله اش بود . نه ، هیچ علاقه ای بمن نداشت
– اصلا چطورممکن بود او بکسی علاقه پیدا بکند ؟یک زن هوس باز که یک
مرد را برای شهوترانی ، یکی را برای عشقبازی و یکی را برای شکنجه دادن
لازم داشت – گمان نمی کنم که او باین تثلیت هم اکتفا می کرد .ولی مرا
قطعا برای شکنجه دادن انتخاب کرده بود . ودرحقیقت بهتر از این نمی توانست
 انتخاب بکند اما من او را گرفتم چون شبیه مادرش بود –چون یک شباهت محو و
 دور با خودم داشت . حالا او را نه تنها دوست داشتم ،بلکه همه ذرات
تنم او را می خواست . مخصوصا میان تنم ، چون نمی خواهم احساسات
حقیقی را زیر لفاف موهوم عشق و علاقه و الهیات پنهان کنم –
 چون هوزوارشن ادبی بدهنم مزه نمی کند .
گمان می کردم که یکجور تشعشع یا هاله ، مثل هاله ای که دور انبیاء میکشند
 میان بدنم موج میزد و هاله میان بدن او را لابد هاله رنجور و ناخوش من می طلبید
و با تمام قوا بطرف خودش می کشید .
حالم که بهتر شد ، تصمیم گرفتم بروم .بروم خود را گم بکنم ، مثل سگ خوره گرفته
که میداند باید بمیرد .مثل پرندگانی که هنگام مرگشان پنهان می شوند .صبح زود بلند
شدم ، دو تا کلوچه که سر رف بود برداشتم و بطوریکه کسی ملتفت نشود از خانه فرار
کردم ، از نکبتی که مرا گرفته بود گریختم ، بدون مقصود معینی از میان کوچه ها ،
بی تکلیف از میان رجاله هائی که همه آنها قیافه طماع داشتند و دنبال پول و شهرت
 می دویدند گذشتم من احتیاجی بدیدن آنها نداشتم چون یکی از آنها نماینده باقی دیگرشان بود .
 همه آنها یک ذهن بودند که یک مشت روده بدنبال آن آویخته و منتهی بآلت تناسبیشان می شد .
ناگهان حس کردم که چالاک تر و سبکتر شده ام ، عضلات پاهایم بتندی و جلدی مخصوصی
 که تصورش را نمی توانستم بکنم براه افتاده بود .حس می کردم که از
 همه قیدهای زندگی رسته ام – شانه هایم را بالا انداختم ، این حرکت
طبیعی من بود ، در بچگی هر وقت از زیر بار زحمت و مسئولیتی آزاد
 می شد م همین حرکت را انجام  می دادم .
آفتاب بالا می آمد و می سوزانید . در کوچه های خلوت افتادم ، سر راهم
خانه های خاکستری رنگ باشکال هندسی عجیب و غریب : مکعب ، منشور ،
 مخروطی با دریچه های کوتاه و تاریک دیده می شد . این دریچه ها بی درو بست
، بی صاحب و موقت به نظرمی آمدند . مثل این بود که هرگز یک موجود
 زنده نمی توانست در این خانه ها مسکن داشته باشد .
خورشید مانند تیغ طلائی ، از کنار سایه دیوار میتراشید و بر می داشت .
 کوچه ها بین دیوارهای کهنه سفید کرده ممتد می شدند ، همه جا آرام و
گنگ بود مثل اینکه همه عناصر قانون مقدس آرامش هوای سوزان ، قانون
سکوت را مراعات کرده بودند . می آمد که در همه جا اسراری پنهان
بود ، بطوریکه ریه هایم جرئت نفس کشیدن را نداشتند .
یکمرتبه ملتفت شدم که از دروازه خارج شده ام – حرارت آفتاب با
 هزاران دهن مکند عرق تن مرا بیرون می کشید . بته های صحرا
زیر آفتاب تابان برنگ زرد چوبه در آمده بودند .خورشید مثل چشم تب دار ،
پرتو سوزان خود را از ته آسمان نثار منظره خاموش و بیجان می کرد .ولی
 خاک و گیاه های اینجا بوی مخصوصی داشت ، بوی آن بقدری قوی بود
که از استشمام آن بیاد دقیقه های بچگی خودم افتادم – نه تنها حرکات
و کلمات آنزمان را در خاطرم مجسم کرد ، بلکه یک لحظه آن دوره را
در خودم حس کردم ، مثل اینکه دیروز اتفاق افتاده بود . یک نوع
 سرگیجه گوارا بمن دست داد ، مثل اینکه دوباره در دنیای گمشده
 ای متولد شده بودم . این احساس یک خاصیت مست کننده داشت
و مانند شراب کهنه شیرین در رگ و پی من تاته وجودم تاثیر کرد –
 در صحرا خارها ، سنگها ، تنه درختها وبته های کوچک کاکوتی
را می شناختم – بوی خودمانی سبزه ها را می شناختم .
 یاد روزهای دور دست خودم افتادم ولی همه این یاد بودها
بطرز افسون مانندی از من دور شده بود و آن یادگار باهم زندگی مستقلی داشتند .
در صورتیکه من شاهد دور و بیچاره ای بیش نبودم و حس می کردم که
میان من و آنها گرداب عمیقی کنده شده بود .حس می کردم که امروز
دلم تهی و بته های عطر جادوئی آنزمان را گم کرده بودند ، درختهای
سرو بیشتر فاصله پیدا کرده بودند ، تپه ها خشکتر شده بودند –
موجودی که آنوقت بودم دیگر وجود نداشت و اگر حاضرش می کردم و
با او حرف می زدم نمی شنید و مطالب مرا نمی فهمید . صورت یک
نفر آدمی را داشت که سابق برین با او آشنا بوده ام ولی از من و جزومن نبود .
دنیا به نظرم یک خانه خالی و غم انگیز آمد و در سینه ام اظطرابی
دوران می زد مثل اینکه حالا مجبور بودم با پای برهنه همه اطاقهای
این خانه را سرکشی کنم – از اطاقهای تو در تو می گذشتم ، ولی
زمانی که باطاق آخر در مقابل آن لکاته می رسیدم ، درهای پشت سرم
خود بخود بسته می شد و فقط سایه های لرزان دیوار هائی که زاویه
آنها محو شده بود مانند کنیزان و غلامان سیاه پوست در اطراف من پاسبانی می کردند .
نزدیک نهر سورن که رسیدم جلوم یک کوه خشک خالی پیدا شد . هیکل
خشک و سخت کوه مرا بیاد دایه ام انداخت ، نمی دانم چه رابطه ای بین
آنها وجود داشت . از کنار کوه گذشتم ، در یک محوطه کوچک و با
صفائی رسیدم که اطرافش را کوه گرفته بود و بالای کوه یک قلعه بلند
که با خشت های وزین ساخته بودند دیده می شد .
در سایه روشن اطاق بکوزه آب که روی رف بود خیره شده بودم .
 بنظرم آمد تا مدتی که کوزه روی رف است خوابم نخواهد برد –یکجور
ترس بیجا برایم تولید شده بودکه کوزه خواهد افتاد ، بلند شدم که جای
کوزه را محفوظ کنم ، ولی بواسطه تحریک مجهولی که خودم ملتفت
 نبودم دستم را عمدا بکوزه خورد ، کوزه افتاد و شکست ، بالاخره
 پلکهای چشمم را بهم فشار دادم ، اما بخیالم رسید که دایه ام بلند شده
بمن نگاه می کند مشتهای خود را زیر لحاف گره کردم ، اما هیچ اتفاق
فوق العاده ای رخ نداده بود . در حالت اغما صدای در کوچه
را شنیدم ، صدای پای دایه ام را شنیدم که نعلینش بزمین میکشید و
رفت نان و پنیر را گرفت .
بعد صدای دور دست فروشنده ای آمد که میخواند : (صفر ابره شاتوت ؟)
نه ، زندگی مثل معمول خسته کننده شروع شده بود . روشنائی زیادتر میشد ،
چشمهایم را که باز کردم یک تکه از انعکاس آفتاب روی سطح آب حوض که
 از دریچه اطاقم بسقف افتاده بود میلرزید .
بنظرم آمد خواب دیشب آنقدر دور و محو شده بود مثل اینکه چند سال قبل وقتیکه
بچه بودم دیده ام . دایه ام چاشت مرا آورده ، مثل این بود که صورت دایه ام
روی یک آینه دق منعکس شده باشد ، آنقدر کشیده و لاغر بنظرم جلوه کرد،
بشکل باور نکردنی مضحکی در آمده بود . انگاری که وزن سنگینی صورتش
را پایین کشیده بود .
با اینکه ننجون می دانست دود غلیان برایم بد است باز هم در اطاقم غلیان می کشید .
 اصلا تا غلیان نمیکشید سر دماغ نمی آمد . از بسکه دایه ام از خانه اش از
عروسش و پسرش برایم حرف زده بود ، مرا هم با کیفهای شهوتی خودش شریک
کرده بود – چقدر احمقانه است ، گاهی بیجهت بفکر زندگی اشخاص خانه دایه ام
میافتادم ولی نمیدانم چرا هر جور زندگی و خوشی دیگران دلم را بهم می زند –
 در صورتیکه میدانستم زندگی من تمام شده و بطرز دردناکی آهسته خاموش می شود .
 بمن چه ربطی داشت که فکرم را متوجه زندگی احمقها و رجاله ها بکنم ، که سالم بودند ،
خوب میخوردند ، خوب می خوابیدند و خوب جماع می کردند و هر گز ذره ای از
 دردهای مرا حس نکرده بودند و بالهای مرگ هر دقیقه بسر و صورتشان ساییده نشده بود ؟
ننجون مثل بچه ها با من رفتار می کرد . میخواست همه جای مرا ببیند .
من هنوز از زنم رو در واسی داشتم . وارد اطاقم که میشدم روی خلط خودم
را که در لگن انداخته بودم ، می پوشاندم – موی سر و ریشم را شانه می کردم .
 شبکلاهم را مرتب می کرد م . ولی پیش دایه ام هیچ جور رو در واسی نداشتم –
 چرا این زن که هیچ رابطه ای با من نداشت خودش را آنقدر داخل زندگی من کرده بود ؟
یادم است در همین اطاق روی آب انبار زمستان ها کرسی می گذاشتند .
 من و دایه ام با همین لکانه دور کرسی میخوابیدیم . تاریک روشن چشمهایم باز میشد
نقش پرده گلدوزی که جلو در آویزان بود در مقابل چشمم جان می گرفت .
 چه پرده عجیب ترسناکی بود ؟ رویش یک پیر مرد قوز کرده شبیه جوکیان هند شالمه
 بسته زیر یک درخت سرو نشسته بود و سازی شبیه سه تار در دست داشت و یک
دختر جوان خوشگل مانند بوگام داسی رقاصه بتکده های هند ، دستهایش را زنجیر
کرده بودند و مثل این بود که مجبور است جلو پیرمرد برقصد – پیش خودم
تصور می کردم شاید این پیرمرد را هم دریک سیاه چال با یک مارناگ انداخته بودند
که باین شکل در آمده بود و موهای سروریشش سفید شده بود .
 از این پرده های زردوزی هندی بود که شاید پدر یا عمویم از ممالک دور
فرستاده بودند – باین شکل که زیاد دقیق میشدم میترسیدم .دایه ام را خواب آلود
بیدارمی کردم ، او با نفس بد بو و موهای خشن سیاهش که بصورتم مالیده می شد
مرا بخودش می چسباند – صبح که چشمم باز شد او ، بهمان شکل در نظرم
جلوه کرد . فقط خطهای صورتش گودتر و سخت تر شده بود .
اغلب برا ی فراموشی ، برا ی فرار از خودم ، ایام بچگی خودم را بیاد می آورم .
 برای اینکه خودم را در حال قبل از ناخوشی حس نکنم – حس بکنم که سالمم –
 هنوز حس می کردم که بچه هستم و برای مرگم ، برای معدوم شدنم یک نفس
دومی بود که بحال من ترحم میاورد ، بحال این بچه ای که خواهد مرد –
 در مواقع ترسناک زندگی خودم ، همینکه صورت آرام دایه ام را می دیدم ،
صورت رنگ پریده ، چشمهای گود و بیحرکت و کدر و پره های نازک بینی و
پیشانی استخوانی پهن او را که میدیدم ، یادگارهای آنوقت درمن بیدار می شد –
یک خال گوشتی روی شقیقه ام بود که رویش مو در آورده بود – گویا فقط
امروز متوجه خال او شد م، فقط پیشتر که بصورتش نگان می کردم اینطور
 دقیق نمی شدم .
اگر چه ننجون ظاهرا تغییر کرده بود ولی افکارش بحال خود باقی مانده بود .
 فقط بزندگی بیشتر اظهار علاقه می کرد و از مر گ می ترسید ، مکس هائی
که اول پائیز باطاق پناه می آوردند . اما زندگی من در هر روز و هر دقیقه
عوض می شد . بنظرم می آمد که طول زمان و تغییراتی که ممکن بود آدمها
 در چندین سال انجام بکنند ، برای من این سرعت سیرو جریان هزاران بار
 مضاعف و تند تر شده بود . در صورتیکه خوشی آن بطور معکوس
بطرف صفر میرفت و شاید از صفر هم تجاوز میکر – کسانی هستند که
از بیست سالگی شروع به جان کندن می کنند در صورتیکه بسیاری از مردم
فقط درهنگام مرگشان خیلی آرام و آهسته مثل پیه سوزی که روغنش تمام بشود
خاموش می شوند .
ظهر که دایه ام ناهار را آورد ، من زدم زیر کاسه آش ، فریاد کشیدم ، با تمام
قوایم فریاد کشیدم ، همه اهل خانه آمدند جلو اطاقم جمع شدند . آن لکاته هم آمد
و زود رد شد . بشکمش نگاه کردم ، بالا آمده بود . نه ، هنوز نزائیده بود .
 رفتند حکیم باشی را خبر کردند – من پیش خودم کیف میکردم که اقلا این
احمقها را بزحمت انداخته ام .
حکیم باشی به سه قبضه ریش آمد دستور داد که من تریاک بکشم . چه داروی
گرانبهائی برای زندگی دردناک من بود ! وقتیکه تریاک میکشیدم ؛ افکارم بزرگ ،
لطیف ، افسون آمیز و پران میشد – در محیط دیگری ورای دنیای معمولی سیر
وسیاحت می کردم .
خیالات و افکارم از قید ثقیل و سنگینی چیزهایی زمینی و آزاد می شد و بسوی
سپهر آرام و خاموشی پرواز می کرد – مثل اینکه مرا روی بالهای شبهره طلائی
 گذاشته بودند و در یک دنیای تهی و درخشان که بهیچ مانعی برنمیخورد
 گردش می کردم . بقدری این تاثیر عمیق و پر کیف بود که از مرگ
هم کیفش بیشتر بود .
از پای منقل که بلند شدم ، رفتم دریچه رو بحیاطمان دیدم دایه ام جلو آفتاب
نشسته بود ؛ سبزی پاک می کرد . شنیدم به عروسش گفت : همه مون
 دل ضعفه شدیم ؛ کاشکی خدا بکشدش راحتش کنه !) گویا حکیم باشی
بانها گفته بود که من خوب نمی شوم .
- اما من هیچ تعجبی نکردم . چقدر این مردم احمق هستند !
همینکه یک ساعت بعد برایم جوشانده آورد ؛ چشمانش از زور گریه سرخ شده
بود و باد کرده بود – اما روبروی من زورکی لبخند زد – جلومن بازی
 در می آوردند ، آنهم چقدر ناشی ؟ بخیالشان من خودم نمیدانستم ؟ ولی چرا
این زن بمن اظهار علاقه می کرد ؟ چرا خودش را شریک درد من می دانست ؟
یکروز باو پول داده بودند و پستانهای ور چروکیده سیاهش را مثل دولچه توی
 لپ من چپانده بود – کاش خوره به پستانهایش افتاده بود . حالا که
 پستانهایش را میدیدم ، عقم می نشست که آنوقت با اشتهای هر چه تمامتر
شیره زندگی او را می مکیدم و حرارت تنمان در هم داخل میشده . او تمام تن مرا
 دستمال می کرد و برای همین بود که حالا هم با جسارت مخصوصی که ممکن
است یک زن بی شوهر داشته باشد ، نسبت به من رفتار می کرد . بهمان چشم
بچگی بمن نگاه می کرد ، چون یک وقتش مرا لب چاهک سرپا می گرفته . کی
می داند شاید بامن طبق هم میزده مثل خواهر خوانده ای که زنها برای خودشان
انتخاب می کنند .
حالا هم با چه کنجکاوی و دقتی مرا زیر و رو و بقول خودش تر و خشک می کرد !
 – اگر زنم ، آن لکاته بمن رسیدگی می کرد ، من هرگز ننجون را به خودم راه
نمیدادم ، چون پیش خودم گمان می کردم دایره فکر و حس زیبائی زنم بیش از دایه ام
بود و یا اینکه فقط شهوت این حس شرم و حیا را برای من تولید کرده بود .
از این جهت پیش دایه ام کمتر رو در واسی داشتم و فقط او بود که بمن رسیدگی
می کرد – لابد دایه ام معتقد بود که تقدیر اینطور بوده ، ستاره اش این بوده .
بعلاوه او از ناخوشی من سوء استفاده می کرد و همه درددلهای خانوادگی تفریحات ،
 جنگ و جدالها و روح ساده موذی و گدامنش خودش را برای من شرح می داد و دل
 پری که از عروسش داشت مثل اینکه هووی اوست و از عشق و شهوت پسرش نسبت
به او دزدیده بود ، با چه کینه ای نقل می کرد ! باید عروسش خوشگل باشد ،
 من از دریچه رو به حیاط او را دیده ام ، چشمهای میشی ، موی بور و دماغ
 کوچک قلمی داشت .
دایه ام گاهی از معجزات انبیاء برایم صحبت می کرد ؛ بخیال خودش می خواست
مرا به این وسیله تسلیت بدهد . ولی من بفکر پست و حماقت او حسرت می بردم .
 گاهی برایم خبر چینی می کرد ، مثلا چند روز پیش بمن گفت که دخترم ( یعنی آن لکاته )
بساعت خوب پیرهن قیامت برای بچه میدوخته ، برای بچه خودش.
 بعد مثل اینکه او هم می دانست بمن دلداری داد . گاهی میرود برایم از در و همسایه دوا
 درمان می آورد ، پیش جادو گر ، فالگیر و جام زن می رود ،سر کتاب باز می کند
و راجع به من با آنها مشورت می کند .
چهارشنبه آخر سال رفته بود فالگوش یک کاسه آورد که در آن پیاز ، برنج و روغن خراب
شده بود – گفت اینها را بنیت سلامتی من گدائی کرده و همه این گندو کثافتها را دزدکی
بخورد من می داد. بلافاصله هم جوشانده های حکیم باشی را بناف من می بست .
همان جوشانده های بی پیری که برایم تجویز کرده بود : پر زوفا ، رب سوس ، کافور
 پر سیاوشان ، بابونه ، روغن غاز ، تخم کتان ، تخم صنوبر ، نشاسته ، خاکه شیره و هزار
 جور مزخرف دیگر ....
چند روز پیش یک کتاب دعا بلکه هیچ جور کتاب و نوشته و افکار رجاله ها بدرد من نمیخورد .
 چه احتیاجی بدروغ و دونگهای آنها داشتم ، آیا من خودم نتیجه یک رشته سلهای گذشته نبودم
و تجربیان موروثی آنها در من باقی نبود ؟ آیا گذشته در خود من نبود ؟ ولی هیچ وقت نه
مسجد و نه صدای اذان و نه وضو و اخ و تف انداختن و دولا راست شدن در مقابل یک قادر
متعال و صاحب اختیار مطلق که باید بزبان عربی با او اختلاط کرد در من تاثیری نداشته است .
اگر چه سابق برین ، وقتی سلامت بودم چند بار اجبارا بمسجد رفته ام و سعی می کردم
که قلب خودرا با سایر مردم جور و هم آهنگ بکنم . اما چشمم روی کاشی های لعابی و
نقش و نگاردیوار مسجد که مرا در خوابهای گوارا می برد و بی اختیار به این وسیله راه
گریزی برای خودم پیدا می کردم خیره می شدم – در موقع دعا کردن چشمهای خودم را
می بستم و کف دستم را جلو صورتم می گرفتم – در این شبی که برای خودم ایجاد کرده
بودم مثل لغاتی که بدون مسئولیت فکری در خواب تکرار می کنند ، من دعا می خواند م .
 ولی تلفظ این کلمات از ته دل نبود ، چون من بیشتر خوشم می آمد با یک نفر دوست یا
آشنا حرف بزنم تا با خدا ، با قادر متعال !چون خدا از سرمن زیاد تر بود .
زمانی که در یک رختخواب گرم و نمناک خوابیده بودم همه این مسائل برایم باندازه جوی
ارزش نداشت و دراین موقع نمی خواستم بدانم که حقیقتا خدائی وجود دارد یا اینکه فقط
مظهر فرمانروایان روی زمین است که برای استحکام مقام الوهیت و چاپیدن رعایات
خود تصور کرده اند . تصویر روی زمین را بآسمان منعکس کرده اند – فقط می خواستم
بدانم که شب را به صبح می رسانم یا نه – حس می کردم در مقابل مرگ ، مذهب و ایمان
و اعتقاد چقدر سست و بچگانه و تقریبا یکجور تفریح برای اشخاص تندرست و خوشبخت بود –
 در مقابل حقیقت وحشتناک مرگ و حالات جانگدازی کی طی می کردم ، آنچه را جع به کیفر
و پاداش روح و روز رستاخیز بمن داده بودند ، در مقابل ترس از مرگ هیچ تاثیری نداشت .
نه ، ترس از مرگ گریبان مرا ول نمی کرد – کسانی که درد نکشیده اند این کلمات را نمی فهمند –
 به قدری حس زندگی در من زیاد شده بود که کوچکترین لحظه خوشی جبران ساعتهای دراز
 خفقان و اضطراب را می کرد .
میدیدم که درد و رنج وجود دارد ولی خالی از هر گونه مفهوم و معنی بود – من میان
رجاله ها یک نژاد مجهول و ناشناس شده بود ، بطوری که فراموش کرده بودند که سابق بر این
جزو دنیای آنها بوده ام . چیزی که وحشتناک بود حس می کردم که نه زنده زنده هستم و نه
مرده مرده ، فقط یک مرده متحرک بودم که نه رابطه با دنیای زنده ها داشتم و نه از فراموشی
و آسایش مرگ استفاده می کردم .
سر شب از پای منقل تریاک که بلند شدم از دریچه اطاقم به بیرون نگاه کردم ، یک درخت
سیاه با در دکان قصابی که تخته کرده بودند .پیدا بود – سایه های تاریک ، درهم مسلوط
شده بودند حس می کردم که همه چیز تهی و موقت است .آسمان سیاه و قیر اندود مانند
 چادر کهنه سیاهی بود که بوسیله ستاره های بیشمار درخشان سوارخ سوراخ شده باشد .
درهمین وقت صدای اذان بلند شد . یک اذان بی موقع بود گویا زنی ، شاید آن لکاته
مشغول زائیدن بود ، سرخشت رفته بود . صدای ناله سگی از لابلای اذان صبح
شنیده می شد . من با خودم فکر کردم : ( اگر راست است که هر کسی یک ستاره
 روی اسمان دارد ،ستاره من باید دور ، تاریک و بی معنی باشد – شاید اصلا من ستاره نداشته ام !)
در این وقت صدای یکدسته گزمه مست از توی کوچه بلند شد که میگذشتند و
شوخی های هرزه با هم می کردند . بعد دستجمعی زدند زیر آواز و خواندند :
بیا بریم تا می خوریم
شراب ملک ری خوریم
حالا نخوریم کی بخوریم ؟
من هراسان خودم را کنار کشیدم ، آواز آنها در هوا بطور مخصوصی می پیچید ،
کم کم صدایشان دور و خفه شد . نه ، آنها بامن کاری نداشتند ، آنها نمیدانستند ...
 دوباره سکوت و تاریکی همه جا را فرا گرفت – من پیه سوز اطاقم را روشن
نکردم ، خوشم آمد که در تاریکی بنشینم – تاریکی ، این ماده غلیظ سیال که در
 همه جا و در همه چیز تراوش میکند . من بان خو گرفته بودم . درتاریکی
 بودکه افکار گم شده ام ، ترسهای فراموش شده ، افکار مهیب باور نکردنی که
نمی دانستم در کدام گوشه مغزم پنهان شده بود ، همه از سر نو جان می گرفت ،
راه میافتاد و بمن دهن کجی میکرد – کنج اطاق ، پشت پرده ، کنار در ، پر از
 این افکار و هیکلهای بی شکل و تهدید کننده بود .
آنجا کنار پرده یک هیکل ترسناک نشسته بود تکان نمی خورد ، نه غمناک بود و نه
خوشحال . هر دفعه که بر می گشتم توی تخم چشمم نگاه می کرد – بصورت
او آشنا بودم ، مثل این بود که در بچگی همین صورت را دیده بودم –یکروز سیزده
به در بود ، کنار نهر سورن من به بچه ها سرمامک بازی میکردم ، همین صورت
بنظرم آمد ه بود که با صورتهای معمولی دیگر که قد کوتاه و مضحک و بی خطر
 داشتند ، بمن ظاهر شده بود ، صورتش شبیه همین مرد قصاب روبروی دریچه
اطاقم بود . گویا این شخص در زندگی من دخالت داشته است و اورا زیاد
 دیده بودم – گویا این سایه همزاد من بود و در دایره محدود زندگی من واقع شده بود ...
همینکه بلند شدم پیه سوز را روشن بکنم آن هیکل هم خود بخود محو و ناپدید شد .
 رفتم جلوی آینه بصورت خودم دقیق شدم ، تصویری که نقش بست بنظرم بیگانه آمد –
 باور کردنی و ترسناک بود . عکس من قوی تر از خودم شده بود و من مثل تصویر
روی آینه شده بودم – بنظرم آمد نمی توانستم تنها با خودم در یک اطاق بمانم .
می ترسیدم اگر فرار بکنم او دنبالم کند ، مثل دو گربه که برای مبارزه روبرو می شوند .
 اما دستم را بلند کردم ، جلو چشمم گرفتم تا در چاله کف دستم شب جاودانی را تولید بکنم .
 اغلب حالت وحشت برایم کیف و مستی خاصی داشت بطوری که سرم گیج می رفت
وزانوهایم سست می شد و می خواستم قی بکنم . ناگهان ملتفت شدم که روی پاهایم ایستاده بودم .
این مسئله برایم غریب بود ، معجزه بود – چطور من می توانستم روی پاهایم ایستاده باشم ؟
 بنظرم آمد اگر یکی از پاهایم را تکان می دادم تعادلم از دست می رفت ، یکنوع حالت
سرگیجه برایم پیدا شده بود – زمین و موجوداتش بی اندازه از من دور شده بودند .
 بطور مبهمی آرزوی زمین لرزه یا یک صاعقه آسمانی می کردم برای اینکه بتوانم مجددا
در دنیای آرام و روشنی بدنیا بیایم .
وقتی که خواستم در رختخواب بروم چند بار با خودم گفتم :
 ( مرگ ... مرگ ...) لب هایم بسته بود ، ولی از صدای خودم ترسیدم –
 اصلا جرات سابق از من رفته بود ، مثل مگسهایی شده بودم که اول پائیز باطاق هجوم
می آوردند ، مگسهایی خشکیده و بی جان که از صدای وز وز بال خودشان میترسند .
 مدتی بی حرکت یک گله دیوار کز می کنند ، همینکه پی می برند که زنده هستند
خودشان را بی محابا بدر و دیوار می زنند و مرده آنها در اطراف اطاق می افتد .
پلکهای چشمم که پایین می آمد ، یک دنیای محو جلوم نقش می بست . یک
دنیایی که همه اش را خودم ایجاد کرده بودم و با افکار و مشاهداتم وفق میداد.
در هر صورت خیلی حقیقی تر و طبیعی تر از دنیای بیداریم بود .
مثل اینکه هیچ مانع و عایقی در جلو فکر و تصورم وجود نداشت ، زمان و مکان
تاثیر خود را از دست می دادند - این حس شهوت کشته شده که خواب
زاییده آن بود ، زاییده احتیاجات نهایی من بود .اشکال و اتفاقات باور نکردنی
ولی طبیعی جلو من مجسم می کرد. و بعد از آنکه بیدار می شدم ،
در همان دقیقه هنوز بوجود خودم شک داشتم ، از زمان و مکان خودم بیخبر
بودم - گویا خوابهایی که می دیدم همه اش را خودم درست کرده بودم و
تعبیر حقیقی آنرا می دانسته ام .
از شب خیلی گذشته بود که خوابم برد. ناگهان دیدم در کوچه های شهر
ناشناسی که خانه های عجیب و غریب باشکال هندسی ، منشور ، مخروطی،
مکعب با دریچه های کوتاه و تاریک داشت و بدر و دیوار آنها بته نیلوفر پیچیده
بود ، آزادانه گردش می کردم و براحتی نفس می کشیدم . ولی مردم این
شهر بمرگ غریبی مرده بودند. همه سرجای خودشان خشک شده بودند ،
دو چکه خون از دهنشان تا روی لباسشان پایین آمده بود . بهر کسی دست
میزدم ، سرش کنده میشد میافتاد.
جلو یک دکان قصابی رسیدم دیدم مردی شبیه پیرمرد خنزر پنزری جلو
خانه مان شال گردن بسته بود و یک گز لیک در دستش بود و چشمهای
سرخ مثل اینکه پلک آنها را بریده بودند بمن خیره نگاه می کرد ، خواستم
گزلیک را از دستش بگیرم ، سرش کنده شد بزمین افتاد ، من از شدت ترس
پا گذاشتم به فرار ، در کوچه ها می دویدم هرکسی را می دیدم سرجای خودش
خشک شده بود - می ترسیدم پشت سرم را نگاه بکنم ، جلو خانه پدر زنم که
رسیدم برادر زنم ، برادر کوچک آن لکاته روی سکو نشسته بود ، دست کردم
از جیبم دو تا کلوچه درآوردم ، خواستم بدستش بدهم ولی همینکه او را لمس کردم
سرش کنده شد بزمین افتاد . من فریاد کشیدم و بیدار شدم .
هوا هنوز تاری: روشن بود ، خفقان قلب داشتم ؛ بنزرم آمد که سقف
روی سرم سنگینی میکرد ، دیوارها بی اندازه ضخیم شده بود و سینه ام
میخواست بترکد . دید چشمم کدر شده بود .مدتی بحال وحشت زده بتیرهای
اطاق خیره شده بودم ، آنها را میشمردم و دوباره از سرنو شروع می کردم .
همینکه چشمم را بهم فشار دادم صدای درآمد ، ننجون آمده بود اطاقم
را جارو بزند ، چاشت مرا گذاشته بود در اطاق بالاخانه ، من رفتم بالاخانه
جلو ارسی نشستم ، از آن بالا پیرمرد خنزرپنزری جلو اطاقم پیدا نبود ،
فقط از ضلع چپ ، مرد قصاب را میدیدم ، ولی حرکات او که از دریچه
اطاقم ترسناک ، سنگین ، سنجیده بنظرم میامد ؛ از این بالا مضحک و بیچاره
جلوه میکرد ، مثل چیزیکه این مرد نباید کارش قصابی بوده باشد و بازی
درآورده بود - یابوهای سیاه لاغر را که دوطرفشان دو لش گوسفند آویزان
بود و سرفه های خشک و عمیق میکردند آوردند . مرد قصاب دست چربش
را بسبیلش کشید ، نگاه خریداری بگوسفندها انداخت و دوتا از آنها را
بزحمت برد و بچنگک دکانش آویخت - روی ران گوسفندها را نوازش میکرد
لابد دیشب هم که دست بتن زنش میمالید یآد گوسفندها میافتاد و فکر میکرد که
اگر زنش را میکشت چقدر پول عایدش میشد.
جارو که تمام شد باطاقم برگشتم و یک تصمیم گرتفم - تصمیم وحشتناک ،
رفتم در پستوی اطاقم گزلیک دسته استخوانی را که داشتم از توی مجری
درآوردم ، با دامن قبایم تیغه آنرا پاک کردم و زیرمتکایم گذاشتم - این
تصمیم را از قدیم گرفته بودم - ولی نمیدانسنتم چه در حرکات مرد قصاب
بود وقتیکه ران گوسفندها را تکه تکه میبریدند ، وزن میکرد ، بعد نگاه تحسین آمیز
می کرد که منهم بی اختیار حس کردم که میخواستم از او تقلید بکنم .
لازم داشتم که این کیف را بکنم - از دریچه اطاقم میان ابرها یک سوراخ
کاملا آبی عمیق روی آسمان پیدا بود ، بنظرم آمد برای اینکه بتوانم بآنجا برسم
باید از یک نردبان خیلی بلند بالا بروم . روی کرانه آسمان را ابرهای زرد
غلیظ مرگ آلود گرفته بود ، بطوریکه روی همه شهر سنگینی می کرد.
- یک هوای وحشتناک و پر از کیف بود ، نمی دانم چرا من بطرف زمین خم
میشدم ، همیشه در این هوا بفکر مرگ میافتادم . ولی حالا که مرگ با صورت
خونین و دستهای استخوانی بیخ گلویم را گرفته بود ، حالا فقط تصمیم گرفته بودم ،
که این لکاته را هم با خودم ببرم تا بعد از من نگوید : خدا بیامرزدش ، راحت شد!
در این وقت از جلو دریچه اطاقم یک تابوت میبردند که رویش ار سیاه کشیده بودند و
بالای تابوت شمع روشن کرده بودند : صدای (لااله الاالله) مرا متوجه کرد
- همه کاسب کارها و رهگذران از راه خودشان برمیگشتند و هفت قدم دنبال
تابوت میرفتند . حتی مرد قصاب هم آمد برای ثواب هفت قدم دنبال تابوت رفت و به دکانش برگشت .
ولی پیرمرد بساطی از سر سفره خودش جم نخورد . همه مردم چه صورت جدی
بخودشان گرفته بودند ! شاید یاد فلسفه مرگ و آن دنیا افتاده بودند -
دایه ام که برایم جوشانده آورد دیدم اخمش درهم بود ،
دانه های تسبیح بزرگی که دستش بود می انداخت و با خودش ذکر می کرد-
بعد نمازش را آمد پشت در اطاق من بکمرش زد و بلند بلند تلاوت می کرد (اللهم،اللهم ...)
مثل اینکه من مامور آمرزش زنده ها بودم ! ولی تمام این مسخره بازیها
در من هیچ تاثیری نداشت . برعکس کیف می کردم که رجاله ها هم
اگر چه موقتی و دروغی اما اقلا چند ثانیه عوالم مرا طی می کردند -
آیا اطاق من یک تابوت نبود ، رختخوابم سردتر و تاریکتر از گور نبود؟
گاهی فکر می کردم آنچه را که می دیدم ،
کسانیکه دم مرگ هستند آنها هم می دیدند . اضطراب و هول وهراس
و میل زندگی درمن فروکش کرده بود از دور ریختن عقاید ی که به من تلقین شده
بود آرامش مخصوصی در خود حس می کردم - تنها چیزی که از
 من دلجوئی می کرد امید نیستی
پس از مرگ بود - فکر زندگی دوباره مرا می ترساند و خسته می کرد
-من هنوز باین دنیائی که در آن زندگی می کردم ، انس نگرفته بودم
، دنیای دیگر بچه درد من میخورد ؟ حس می کردم که این دنیا برای من نبود ،
برای یکدسته آدمهای بی حیا ، پررو ، گدامنش ، معلومات فروش
چاروادار و چشم ودل گرسنه بود - برای کسانی که بفراخور دنیا آفریده
 شده بود ند واز زورمندان زمین و آسمان مثل سگ گرسنه جلو دکان قصابی که
برای یک تکه لثه دم می جنباندند گدائی می کردند و تملق می گفتمد -فکر
 زندگی دوباره مرا می ترساند و خسته می کرد -نه ، من احتیاجی به
بدیدین این همه دنیاهای قی آور و این همه قیافه های نکبت بار نداشتم -
 مگر خدا آنقدر ندیده بدیده بود که دنیاهای خودش را بچشم ؟ - اما
 من تعریف دروغی
نمی توانم بکنم و در صورتی که دنیای جدیدی را باید طی کرد ،
 آرزومند بودم که فکر و احساسات کرخت و کند شده می داشتم .
بدون زحمت نفس می کشیدم
و بی آنکه احساس خستگی کنم ، می توانستم در سایه ستونهای یک
معبد لینگم برای خودم زندگی را بسر ببرم - پرسه می زدم بطوری که آفتاب
چشمم را نمی زد ، حرف مردم وصدای زندگی گوشم را می خراشید .
.....................................
هر چه بیشتر در خودم فرو می رفتم ، مثل جانورانی که زمستان
در یک سوراخ پنهان می شوند ، صدای دیگران را با گوشم می شنیدم و
صدای خودم را در گلویم می شنیدم - تنهایی و انزوائی که پشت سرم
پنهان شده بود مانند شبهای ازلی و
غلیظ و متراکم بود ، شبهائی که تاریکی چسبنده ، غلیظ و مسریدارند و
 منتظرند روی سر شهرهای خلوت که
پر از خوابهای شهوت و کینه است فرود بیایند - ولی من در مقابل
این گلوئی که برای خودم بودم بیش
از یکنوع اثبات مطلق و مجنون چیز دیگری نبودم - فشاری که در
موقع تولید مثل دونفر را برای دفع تنهایی به هم می چسباند در
نتیجه همین جنبه جنون آمیزاست که در هر کس وجود دارد و با تاسفی
 آمیخته است که آهسته به سوی عمق مرگ متمایل
می شود ....تنها مرگ است که دروغ نمی گوید !حضور مرگ
همه موهومات را نیست و نابود می
کند . مابچه مرگ هستیم و مرگ است که ما را از فریب های زندگی
 نجات می دهد ، و درته زندگی اوست
که ما را صدا می زند و به سوی خودش می
خواند - در سن هائی که ما هنوز زبان مردم را
نمی فهمیم اگر گاهی در میان بازی مکث می
کنیم ، برای این است که صدای مرگ را بشنویم ..... و درتمام مدت
زندگی مرگ است که به ما اشاره می کند - آیا برای کسی اتفاق نیفتاده که
 ناگهان و بدون دلیل
به فکر فرو برود و بقدری در فکر غوطه ور بشود که از زمان و مکان خود ش
بیخبر بشود و نداند که فکر چه چیز را می کند ؟ آنوقت بعد باید کوشش
 بکند برای این که بوضعیت و دنیای ظاهری خودش دوباره آگاه و آشنا بشود -
 این صدای مرگ است .درین رختخواب نمناکی که بوی عرق گرفته بود  و
وقتی که پلکهای چشمم سنگین می شد و می خواستم خودم را تسلیم نیستی و
شب جاودانی بکنم ، همه یادبودهای گمشده و ترس های فراموش شده  ام ، از
سر جان می گرفت : ترس اینکه پرهای متکا تیغه خنجر بشود - دگمه
 ستره ام بی اندازه بزرگ باندازه سنگ آسیا بشود -ترس اینکه تکه نان لواشی
که بزمین میافتد مثل شیشهبشکند -دلواپسی اینکه اگرخوابم ببرد روغن پیه سوز
بزمین بریزد و شهر آتش بگیرد ، وسواس اینکه پاهای سگ جلو دکان قصابی مثل
 سم اسب صدا بدهد ،هول و هرا س اینکه صدایم ببرد و هر چه فریاد بزنم کسی
بدادم نرسد ...من آرزو می کردم بچگی خودم را بیاد بیاورم ، اما وقتی که
 میامد و آنرا حس می کردم مثل همان ایام سخت ودردناک بود !سرفه هائی که
صدای سرفه یا بوهای سیاه لاغر جلو دکان قصابی را میداد ، و تهدید دائمی مرگ
 که همه افکار او را بدون امید برگشت لگد مال می کند و میگذرد بدون بیم وهراس
 نبود .نمیدانم دیوارهای اطاقم چه تاثیر زهر آلودی با خودش داشت که افکار مرا
مسموم می کرد - من حتم داشتم که پیش از مرگ یکنفر دیوانه زنجیری درین
اطاق بوده ، نه تنها دیوارهای اطاقم ، بلکه منظره بیرون و همه و همه دست بیکی
کرده بودند برا ی این افکار را در من تولید بکنند .!چند شب پیش همینکه در شاه نشین حمام
لباسهایم را کند م افکارم عوض شد . استاد حمامی که آب روی سرم می ریخت
 مثل این بود که افکار سیاهم شسته می شد .در حمام سایه خودم را بدیوار خیس
عرق کرده دیدم .به تن خودم دقت کردم ، ران ، ساق پا و میان تنم یک حالت شهوت انگیز
 ناامید داشت .سایه آنها هم مثل دهسال پیش بود مثل وقتیکه بچه بودم . سر بینه که لباسم
را پوشیدم ، حرکات قیافه و افکارم دوباره عوض شد .مثل اینکه در محیط و دنیای جدیدی
داخل شده بودم ، مثل اینکه در همان دنیائی که از آن متنفر بودم دوباره
بدنیا آمده بودم .
..................................
زندگی من بنظرم همانقدر غیر طبیعی ، نامعلوم و باور نکردنی می آمد که نقش
روی قلمدانی که با آن مشغول نوشتن هستم اغلب باین نقش که نگاه می کنم مثل
این است که بنظرم آشنا می آید .شاید برای همین نقاش است .......
 شاید همین نقاش مرا وادار به نوشتن می کند -یک درخت سروکشیده که زیرش
پیرمردی قوز کرده شبیه جوکیان هندوستان چمباتمه زد ه بحالت تعجب انگشت
سبابه دست چپش را بدهنش گذاشته .
.................................
پای بساط تریاک همه افکار تاریکم را میان دود لطیف آسمانی پراکنده کرد م.
درین وقت جسمم فکر می کرد ، جسمم خواب میدید ،تریاک روح نباتی ،روح
بطی عالحرکت نباتی را در کالبد من دمیده بود ؟ ولی همینطور که جلو منقل
و سفره چرمی چرت می زدم و عبا روی کولم بود نمی دانم چرا یاد پیرمرد
خنزری پنزری افتاد م . این فکر
برایم تولید وحشت می کرد . بلند شد م عبا را دور انداختم ،رفتم جلو آینه ،
از صورت خودم خوشم آمد یکجور کیف شهوتی از خودم میبردم ؛ جلو
آینه بخودم میگفتم : ( درد تو آنقدر عمیق است که ته چشم گیر کرده ....
 و اگر گریه بکنی یا اشک از پشت چشمت در میاید یا اصلا اشک در نمیاید !...)
بعد دوباره می گفتم تو احمقی چرا زودتر شر خودت را نمی کنی ؟
منتظر چه هستی ... هنوز چه توقعی داری ؟ مگر بغلی شراب توی پستوی
اطاقت نیست ؟... یک جرعه بنوش و دبروکه رفتی !.. احمق ...
 تو احمقی ... من با هوا حرف می زدم !..افکاریکه برایم میامد بهم مربوط نبود .
آنچه که در تاریکی شبها گم شده است ، یک حرکت مافوق بشر مرگ بود .
دایه ام منقل را برداشت و باگامهای شمرده بیرون رفت ، من عرق روی
پیشانی خودم را پاک کردم . بعد نمی دانم این ترانه را کجاشنیده بودم و
با خودم زمزمه کردم :
( بیا بریم تا می خوریم ،
شراب ملک ری خوریم ،
حال نخوریم کی بخوریم ؟)
همیشه قبل از ظهور بحران بدلم اثر می کرد و اضطراب مخصوصی در
 من تولید میشد .در ین وقت از خودم می ترسیدم ، از همه کس می ترسیدم ،
گویا این حالت مربوط به ناخوشی بود . برای این بود که فکرم ضعیف شده بود .
دایه ام یک چیز ترسناک برایم گفت . قسم به پیر و پیغمبر می خورد که دیده است
 که پیرمرد خنزر پنزر شبها می آید در اطاق زنم و از پشت در شنیده بود که لکاته
باو میگفته : شال گردنتو واکن . هیچ فکرش را نمیشود کرد - پریروز یا
پس پریروز بود وقتی که فریاد زدم وزنم آمده بود لای در اطاقم خودم دیدم ، بچشم
خودم دیدم که جای دندانهای چرک ، زرد و کرم خورده پیرمرد که از لایش آیت
عربی بیرو ن می آمد روی لپ زنم بود -
اصلا چرا این مرد از وقتیکه من زن گرفته ام جلو خانه ما پیداش شد ؟یاد م هست
همان روز که رفتم سر بساط پیر مرد قیمت کوزه اش را پرسیدم .
از میان شال گردن دو دندان کرم خورده اش ،یک خنده زننده خشک کرد که مو
بتن آدم راست میشد و گفت : آیا ندیده میخری ؟ این کوزه قابلی نداره هان ،
با لحن مخصوصی گفت : قابلی نداره خیرشو ببینی .ننجون برایم خبرش
 را آورده بود ، بهمه گفته بود ... بایک گدای کثیف ! دایه ام گفت رختخواب
 زنم شپش گذاشته بود و خودش هم بحمام رفته -آری جای دو تا دندان زرد کرم خورده که از لایش آیه های عربی بیرون میامد روی صورت زنم دیده بودم .همین زن که مرا
به خودش راه نمیداد که مرا تحقیر میکرد ولی با وجود همه اینها او را دوست داشتم. با تمام وجود اینکه تا کنون نگذاشته بود یکبار روی لبش را ببوسم !.بیش از این ممکن
نیست .... تحمل ناپذیر است.... ناگهان ساکت شدم .بعد با حالت شمرده و بلند با لحن تمسخر آمیز میگفتم: ( بیش ازین ..)بعد اضافه میکردم :
 ( من احمقم ) در این وقت یک چیز باور نکردنی دیدم . در باز شد و آن لکاته آمد .معلوم میشود که گاهی بفکر من میافتد - باز هم جای شکرش باقی است .
فقط می خواستم بدانم آیا میدانست که برای خاطر اوبود که من میمردم . این لکاته که وارد اطاقم شد افکار بدم فرار کرد .نمیدانم چه اشعه ای از وجودش ، از حرکتش
 تراوش میکرد که بمن تسکین میداد آیا این همان زن لطیف ، همان دختر ظریف
اثیری بود که لباس سیاه چین خورده می پوشید و کنار نهر سورن با هم سرمامک باز ی
میکردیم .تا حالا که باو نگاه میکردم درست متوجه نمیشدم . راستش از صورت او، از چشمهای او خجالت می کشیدم . زنی که بهمه کس تن در میداد الا بمن و
 من فقط خودم را بیاد بود موهوم بچگی او تسلیت میداد م. آنوقتی که یک صورت ساد ه
بچگانه ، یک حالت محو گذرنده داشت و هنوز جای دندان پیر مردخنزری سر گذر
روی صورتش دیده نمیشد - نه این همانکس نبود .او به طعنه پرسید که ( حالت چطوره ؟) من جوابش دادم :  ( آیا تو آزاد نیستی ) آیا هر چی دلت می خواد
نمیکنی - بسلامتی من چکارداری ؟او در را بهم زد و رفت . اصلا برنگشت بمن نگاه بکنه . او همان زنی که گمان می کرد م عاری از هر گونه احساسات است از
 این حرکت من رنجید .چند بار خواستم بلند شوم بروم روی دست و پایش بیفتم گریه بکنم پوزش بخواهم . چند دقیقه ، چند ساعت ،یا چند قرن گذشت نمیدانم .
مثل دیوانه ها شده بودم و از خودم کیف می کرد م . یک خدا شده بودم ،از خدا هم بزرگتر شده بودم .ولی او دوباره برگشت بلند شدم دامنش را بوسیدم و در حالت گریه
 و سرفه بپایش افتادم صورتم را بساق پای او مالیدم و چند بار باسم اصلیش اورا
صدا زدم . اما در ته قلبم می گفتم  ( لکاته ...لکاته ) . آنقدر گریه کردم
نمیدانم چقدر وقت گذشت همینکه بخودم آمدم دیدم او رفته . از سر جایم تکان
نمی خوردم همانطور خیره مانده بودم . وقتی که دایه ام یک کاسه آش جو و ترپلو جوجه
برایم آورد از زور ترس و وحشت عقب رفت و سینی ازدستش افتاد . بعد بلند شد م سر فتیله را با گلگیر زدم و رفتم جلوی آینه دوده هارا به صورت خودم مالیدم .
چه قیافه ترسناکی ! با انگشت پای چشمم را می کشیدم ول می کردم ، دهنم را میدرانیدم ،توی لپ خودم باد می کردم . همه این قیافه ها درمن و مال من بود ند .
شکل پیرمرد قاری ، شکل قصاب ، شکل زنم ، همه اینها را خودم دیدم .شاید
فقط در موقع مرگ قیافه ام از قید این وسواس آزاد می شد و حالت طبیعی که باید داشته
باشد بخودش می گرفت :ولی آیا درحالت آخری هم حالاتی که دائما اراده تمسخر آمیز من روی صورتم حک کرده بود ،علامت خودش را سخت تر و عمیق تر باقی
نمی گذاشت ؟یکمرتبه زدم زیر خنده ، چه خنده خراشیده زننده و ترسناکی بود .
همین وقت بسرفه افتادم و یک تکه خلط خونین  ، یک تکه از جگرم روی آینه افتاد.همین که
 برگشتم ، دیدم ننجون بارنگ پریده مهتابی ، موهای ژولیده یک کاسه آش جو از
همان آشی که برایم آورده بودند روس دستش بود و بمن مات نگاه می کرد .
وقتی خواستم بخوابم ،دور سرم یک حلقه آتشین فشار میداد .دستم را
رویتنم میمالیدم و درفکرم اعضای بدنم را : ران ، ساق پا ، بازوو همه آنها را با اعضای تن زنم مقایسه می کردم .
از تجسم خیلی قوی تر بود ، چون صورت یک احتیاج را داشت .حس کردم که می خواستم او نزدیک من باشد .یادم افتاد ، نه ، یکمرتبه بمن الهام شد که یک بغلی شراب
در پستوی اطاقم دارم ، شرابی که زهر دندان ناگ درآن حل شده بود و بایک جرعه آن همه کابوسهای زندگی نیست و نابود می شد ... ولی آن لکاته ..؟ این کلمه
مرا بیشتر باو حریص میکرد ، بیشتر او را سرزند هو پر حرارت بمن جلوه میداد .آیا برای همیشه مرا محروم کرده بودند ؟ برای همین بودکه حس ترسناک تری درمن پیدا
 شده بود .نمیدانم چرا مرد قصاب روبروی دریچه اطاقم افتاده بود که آستینش را بالا میزد ، بسم الله میگفت و گوشتها را میبرید .از توی رختخوابم بلند شدم ،آستینم را بالا
زدم و گز لیک دسته استخوانی را که زیر متکایم گذاشته بودم برداشتم .
قوزکردم و یک عبای زرد هم روی دوشم انداختم .بعد سرورویم را با شال گردن پیچیدم
که احالت مرد خنزری پنزری در من پیدا شده بود .بعد پاورچین بطرف اطاق زنم رفتم .اطاقش تاریک بود ، در را آهسته باز کردم .بلند بلند با خودش میگفت :
شال گردنتو وا کن . رفتم دم رختخواب ،سرم را جلو نفس گرم و ملایم او گرفتم .دقت کرد م که ببینم آیا در اطاق او مرد دیگری هم هست .ولی او تنها بود . نسبت
به احساس شرم کرده بودم که چرا به افترا زده بودم .این احساس دقیقه ای بیش
طول نکشید ،چون در همینوقت از بیرون در صدای عطسه آمد و یک خند ه خفه و
 مسخره آمیز که مو را بتن آدم راست می کرد شنیدم .اگر صبر نیامده بود همان طوریکه تصمیم گرفته بودم همه گوشت تن اورا تکه تکه میکردم ، می دادم بقصاب جلو خانه امان
تا بمردم بفروشد و یک تکه از گوشت رانش را می دادم به پیرمرد قاری که بخورد .
اگر او نمیخندید اینکار را میبایسی شب انجام میدادم که چشمم در چشم آن لکاته نمیافتاد .
 بالاخره از کنا ررختخوابش یک تکه پارچه که جلو پایم را گرفته بود برداشتم و هراسان بیرون دویدم .در اطاق خودم برگشتم جلو پیه سوز دیدم که پیرهن او را برداشته ام .
 آنرا بوئیدم ، میان پاهایم گذاشتم و خوابیدم .صبح زود از صدای داد و بیداد زنم بلند شد م که سر گم شد ن پیراهن دعوا راه انداخته بود و تکرار می کرد 
( یه پیرهن نو نالون ) . ولی اگر خون هم راه میافتاد من حاضر نبودم که
آنرا برگردانم آیا من  حق  یک پیراهن کهنه زنم را نداشتم ؟ننجون که شیر ماچه الاغ
و عسل و نان تافتون برایم آورد . بعد ابرویش را بالا کشید و گفت گاس برا دم
 دست بدرد بخوره ! ننجون بحال شاکی و رنجیده گفت : آره دخترم ،
 ( یعنی آن لکاته ) صبح سحری می گه پیرهن منو دیشب تو دزدیدی .
 منکه نمی خوام مشغول ذمه شما باشم - اما دیروز زنت لک دیده بود ...
 ما میدونستیم که بچه .... خودش میگفت تو حموم آبستن شده ، شب رفتم
کمرش رو مشت ومال بدم دیدم رو بازوش گل گل کبود بود .دوباره گفت هیچ
 میدونستی خیلی وقت زنت آبستن بوده ؟ من خندیدم و گفتم :لابد شکل بچه شکل
 پیرمرد قارییه . بعد ننجون بحالت متغیر از در خارج شد .نه هرگز ممکن نبود
که بچه برروی من جنبیده باشد . بعد از ظهر در اطاقم باز شد برادر کوچکش ،
برادر کوچک لکاته در حالیکه ناخونش را میجوید وارد شد .وارد اطاق که شد با
چشمهای  متعجب بمن نگاه کرد و گفت : شاه جون میگه حکیم باشی گفته تومیمیری ،
از شرت خلاص میشم . مگه آدم چطورمیمیره ؟من گفتم: بهش بگو من خیلی وقته
 که مرده ام .شاه جون گفت : اگه بچه ام نیفتاده بود همیه این خونه مال ما میشد .
در این وقت می فهمیدم که چرا مرد قصاب از
روی کیف گزلیک دسته استخوانی را روی ران گوسفند پاک می کرد .بالاخره میفهمم
که نیمچه خدا شده بودم ، ماورای همه احتیاجات پست و کوچک مرد م بودم ، جریان
ابدیت را در خودم حس می کردم - ابدیت چیست ؟برای من ابدیت عبارت بود
از این بود که کنار نهر سورن با آن لکاته سرمامک بازی بکنم و فقط یک لحظه چشمهایم
 را ببند م و سرم را در دامن او پنهان کنم .در این اطاق که هر لحظه مثل قبر تنگتر
 و تاریکتر می شد ، شب با سایه های وحشتناکش مرا احاطه کرده بود .سایه من خیلی
پررنگ تر ودقیق تر از جسم حقیقی من بدیوار افتاده بود . دراین وقت شبیه جغد شده
بودم ولی ناله های من در گلو گیر کرده بود .یک شب تاریک وساکت ، مثل شبی که
سرتاسر زندگی مرا فرا گرفته بود . با هیکلهای ترسناک که از درو دیوار ،
از پشت پرده ، بمن دهن کجی میکردند .مرگ آهسته آواز خودش را زمزمه میکرد .
 مثل یکنفر لال که هر کلمه ر امجبور است تکرار بکند و همینکه یک فرد شعر را بآخر
میرساند دوبار از سر نو شروع می کند .هنوز چشمهایم بهم نرفته بود که یکدسته گزمه
 مست از پشت اطاقم رد می شد ند و دسته جمعی می خواندند :
بیا بریم تا می خوریم
شراب ملک ری خوریم
حالا نخوریم کی بخوریم ؟
با خودم گفتم : در صورتیکه آخرش بدست داروغه خواهم افتاد .
 ناگهان یک قوه مافوق بشر در خودم حس کردم : پیشانیم خنک شد ،
 بلند شد معبای زردی که داشتم روی دوشم انداختم ، شال گردنم را دوسه بار
 دور سرم پیچیدم ، و پاورچین به اطاق آن لکاته رفتم -دم در که رسیدم اطاق
در تاریکی غلیظی غرق شده بود . بدقت گوش دادم صدایش راشنیدم میگفت :
اومدی شال گردنتو واکن ! من کمی ایست کردم دوباره شنیدم که گفت :
 شال گردنتو وا کن !من آهسته وارد اطاق شد م عبا و شال گردنم را برداشتم .
 لخت شدم ولی نمیدانم چرا همینطور که گزلیک دسته استخوانی در دستم بود در
 رختخواب رفتم ، حرارت رختخوابش مثل این بود که جان تازه ای بکالبد من دمید .
 مثل یک جانور درنده به او حمله کردم و گرسنه باو حمله
کردم و درته دلم از او اکراه داشتم ، بنظرم میمامد که حس عشق و کینه با هم توام بود .
او مرا میان خودش محبوس کرد - عطر سینه اش مست کننده بود ، گوشت
بازویش که دور گردنم پیچیده گرمای لطیفی داشت ، حس می کردم که مرا مثل طعمه
در درون خودش می کشید - احساس ترس و کیف بهم آمیخته شده بود .
در میان این فشار گوارا عرق می ریختم و از خود بی خود شده بود م.
خواستم خودم را نجات بدهم ، ولی کمترین حرکت برایم غیر ممکن بود !
گمان کردم دیوانه شده است . در میان کشمکش دستمرا بی اختیار تکان دادم
و حس کردم گزلیکی که در دستم بود بیک جای تن او فرورفت . مایع گرمی
روی صورتم ریخت او فریاد کشید و مرا رها کرد - دستم آزاد شد بتن او مالید م
کاملا سرد شده بود او مرده بود .در این بین بسرفه افتادم ولی این سرفه نبود .
 من هراسان عبایم را رو کولم انداختم و به اطاق خودم رفتم . جلوی نور
پیه سوز مشتم را باز کردم دیدم چشم او میان دستم بود و تمام تنم غرق خون
 شده بود .رفتم جلوی آینه ولی از شدت ترس دستهایم را جلو صورتم گرفتم -
دیدم شبیه نه اصلا پیرمرد خنزری شده بودم . موهای سر وریشم مثل موهای سر
و صورت کسی بود که زند ه از اطاقی بیرون
بیاید که یک مارناگ در آنجا بوده - همه سفید شد ه بود ، لبم مثل لب پیرمرد دریده بود ،
چشمهایم بدون مژه ، یکمشت موی سفید از سینه ام بیرون زده بود و روح تازه ای در
 تن من حلول کرده بود . اصلا طور دیگر فکر می کردم .همینطورکه دستم را
جلوی صورتم گرفته بودم بی اختیار زدم زیر خنده ،یک خند ه سخت تر از اول که
 وجود مرا بلرزه انداخت . خنده عمیقی که معلوم نبود از کدام چاله گمشده بدنم
بیرون میامد . من پیرمرد خنزری شده بودم .از شد ت اضطراب ، مثل این بود که
از خواب عمیقی بیدار شده باشم چشمهایم را مالاندم . در همان اطاق سابق خودم بودم ،
تاریک روشن بود و ابرو میغ روی شیشه ها را گرفته بود -در منقل روبرویم گلهای آتش
تبدیل به خاکستر سرد شد ه بود و بیک فوت بند بود .اولین چیزی که جستجو کردم گلدان
راغه بود که در قبرستان از پیرمرد کالسکه چی گرفته بودم ولی گلدان روبروی من نبود.
 نگاه کردم دیدم دم در یکنفر با سایه خمیده ، نه ، این شخص یک پیرمرد قوزی بودکه
 سرو رویش را با شال گردن پیچیده بود و چیزی را بشکل کوزه از دستمال
چرکی بسته زیر بغلش گرفته بود -خنده  خشک و زننده ای می کرد که مو بتن آدم
راست می ایستاد .همین که خواستم از جایم بلند شوم از در اطاق بیرون رفت .
 من بلند شد م ، خواستم بدنبالش بدوم و آن کوزه ، آن دستمال بسته را از او بگیرم
-ولی پیرمرد با چالاکی مخصوصی دور شده بود و من برگشتم پنجره رو به کوچه
اطاقم راباز کردم -هیکل خمیده پیرمرد را در کوچه دیدم که شانه هایش از شدت
 خند ه می لرزد و آن دستمال بسته مه ناپدید شد . من برگشتم بخودم نگاه کردم ،
دیدم لباسم پاره ، سرتا پایم آلوده به خون دلمه شده بود ، دومگس زنبور طلائی دورم
پرواز می کردند و کرم های سفید کوچک روی تنم درهم میلولیدند -
و ، وزن مرده ای روی سینه ام فشار میداد .

ساقی بده آن کوزه یاقوت روان رااول پدر پیر خورد رطل دمادمتا مست نباشی نبری بار غم یارای روی تو آرام دل خلق جهانیدر صورت و معنی که تو داری چه توان گفتآنک عسل اندوخته دارد مگس نحلزین دست که دیدار تو دل می​برد از دستیا تیر هلاکم بزنی بر دل مجروحوان گه که به تیرم زنی اول خبرم دهسعدی ز فراق تو نه آن رنج کشیدستور نیز جراحت به دوا باز هم آید

یاقوت چه ارزد بده آن قوت روان راتا مدعیان هیچ نگویند جوان راآری شتر مست کشد بار گران رابی روی تو شاید که نبینند جهان راحسن تو ز تحسین تو بستست زبان راشهد لب شیرین تو زنبورمیان راترسم نبرم عاقبت از دست تو جان رایا جان بدهم تا بدهی تیر امان راتا پیشترت بوسه دهم دست و کمان راکز شادی وصل تو فرامش کند آن رااز جای جراحت نتوان برد نشان را

گفتی ز خاک بیشترند اهل ِ عشق ِ من

از خاک بیشتر نه که از خاک کمتریم         ( سعدی )

از جرعه ی تو خاک ِ زمین دُر و لعل یافت

بیچاره ما که پیش ِ تو از خاک کمتریم      ( حافظ )

یارب تو آشنا را مهلت ده و سلامت

چندانکه باز بیند دیدار ِ آشنا را              ( سعدی )

کشتی نشستگانیم ، ای باد ِ شرطه برخیز

باشد که باز بینیم ، دیدار ِ آشنا را           ( حافظ )

عشق ورزیدم و عقلم به ملامت برخاست

کانکه عاشق شد از او حکم ِ سلامت برخاست

که شنیدی که برانگیخت سمند ِ غم ِ عشق

که نه اندر عقبش گَرد ِ ندامت برخاست   ( سعدی )

دل و دینم شد و دلبر به ملامت برخاست

گفت با ما منشین کز تو سلامت برخاست

که شنیدی که در این بزم دمی خوش بنشست

که نه در آخر ِ صحبت به ندامت برخاست         ( حافظ )

این مطرب از کجاست که بر گفت  نام ِ دوست

تا جان و جامه بذل کنم بر پیام ِ دوست  ( سعدی )

مرحبا ای پیک ِ مشتاقان بده پیغام ِ دوست

تا کنم جان از سر ِ رغبت فدای نام ِ دوست  ( حافظ )

ساقی امشب باده از بالا بریز****باده از قم خانه مولا بریز

باده ای بی رنگ و آتش گون بده****زان که دوشم داده ای افزون بده

ای انیس خلوت شبهای من****می چکد نام تو از لب های من

محو کن در باده ات جام مرا****کربلایی کن سرانجام مرا

یا علی درویش و صوفی نیستم****راست می گویم که کوفی نیستم

لیک می دانم که جز دندان تو****هیچ دندان لب نزد بر نان جو

یا علی لعل عقیقی جز تو نیست****هیچ درویشی حکیمی جز تو نیست

لنگ لنگان طریقت را ببین****مردم دور از حقیقت را ببین

مست مینای ولایت نیستند****سرخوش از شهد ولایت نیستند

خیل درویشان دکان آراستند****کام خود را تحت نامت خواستند

خلق را در اشتباه انداختند****یوسف ما را به چاه انداختند

کیستند اینان رفیق نیمه راه****وقت جان بازی به کنج خانقاه

فصل جنگ آمد تما شا گر شدند****صلح آمد لاله ی پرپر شدند

دل به کشکول و تبر زین بسته اند****بهر قتلت تیغ زرین بسته اند

موج ها از بس تلاطم کرده اند****راه اقیانوس را گم کرده اند

موجها را می شناسی مو به مو****شرحی از زلف پریشانت بگو

بازکن دیباچه توحید را****تا بجوید ذره ای خورشید را

یا علی بار دگر اعجاز کن****مشتهای کوفیان را باز کن

باز کن چشمان نازآلوده را****بنگر این چشم نیاز آلوده را

باز گو شعب ابی طالب کجاست****آن بیابان عطش غالب کجاست

تا ز جور پیروان بوالحکم****سنگ طاقت زا ببندم بر شکم

تشنگی در ساغرم لب ریز شد****زخم تنهایی فساد انگیز شد

آتشی افکند بر جان و تنم****کین چنین بر آب و آتش می زنم

تاول ناسور را مرحم کجاست****مرحم زخم بنی آدم کجاست

مرحم ما جز تولای تو نیست****یوسفی اما زلیخای تو کیست

شاهد اقبال در آغوش کیست****کیسه نان و رطب بر دوش کیست

کیست آن کس کز علی یادی کند****بر یتیمان من امدادی کند

دست گیرد کودکان شهر را****گرم سازد خانه های سرد را

ای جوان مردان جوان مردی چه شد****شیوه رندی و شب گردی چه شد

شیعگی تنها نماز و روزه نیست****آب تنها در میان کوزه نیست

کوزه را پر کن ز آب معرفت****تا در او جوشد شراب معرفت

حرف حق را ازمحقق گوش کن****وز لب قرآن ناطق گوش کن

گوش کن آواز راز شاه را****صوت اوصیکم به تقو الله را

بعد از او بشنو و از نو امرکم****تا شوی آگاه بر اسرار خم

خم تو را سر شار مستی می کند****بی نیاز از هر چه هستی می کند

هر چه هستی جان مولا مرد باش****گر قلندر نیستی شب گرد باش

سیر کن در کوچه های بی کسی****دور کن از بی کسان دل واپسی

ای خروس بی محل آواز کن****چشم خود بر بند و بالی باز کن

شد زمین لبریز مسکین و یتیم****ما گرفتار کدامین هیئتیم

با یتیمان چاره لا تقحر بود****پاسخ سائل و لا تنهر بود

دست بردار از تکبر و ز خطا****شیعه یعنی جود و انفاق و عطا

باده ی مما رزقناهم بنوش****ینفقون بنیوش و در انفاق کوش

هم بنوش و هم بنوشان زین سبو****لم تناول بر حتا تم حقول

یا علی امروز تنها مانده ایم****در هجوم اهرمن ها مانده ایم

یا علی شام غریبان را ببین****مردم سر در گریبان را ببین

گردش گردونه را بر هم بزن****زخم های کهنه را مر حم بزن

مشک ها در راه سنگین می روند****اشک ها از دیده رنگین می روند

مشکها ی خسته را بر دوش گیر****ا شکها را گرم در آغوش گیر

حیدرا یک جلوه محتاج توام****دار بر پا کن که حلاج توام

جلوه ای کن تا که موسایی کنم****یا به رقص آیم مسیحایی کنم

یک دوگام از خویشتن بیرون زنم****گام دیگر بر سر گردون زنم

گام بردارم ولی با یاد تو****سر نهم بر دامن اولاد تو

شیعه یعنی شرح منظوم طلب****از حجاز و کوفه تا شام وطلب

شیعه یعنی یک بیابان بی کسی****غربت صد ساله بی دلواپسی

شیعه یعنی صد بیابان جستجو****شیعه یعنی هجرت از من تا به او

شیعه یعنی دست بیعت با غدیر****بارش ابر کرامت بر کویر

شیعه یعنی عدل و احسان و وقار****شیعه یعنی انحنای ذوالفقار

از عدالت گر تو می خواهی دلیل****یاد کن از آتش و دست عقیل

جان مولا حرف حق را گوش کن****شمع بیت المال را خاموش کن

این تجمل ها که بر خوان شماست****زنگ مرگ و قاتل جان شماست

می سزد کز خشم حق پروا کنیم****در مسیر چشم حق پروا کنیم

این دو روز عمر مولایی شویم****مرغ اما مرغ دریایی شویم

مرغ دریای به دریا می رود****موج بر خیزد به بالا می رود

آسمان را نور باران می کند****خاک را غرق بهاران می کند

لیک مرغ خانگی در خانه است****روز و شب در بند مشتی دانه است

تا به کی در بند آب و دانه اید****غافل از قصاب صاحب خانه اید

شیعه یعنی وعده ای با نان جو****کشت صد آیینه تا فصل درو

شیعه یعنی قسمت یک کاسه شیر**** بین نان خشک خود با یک اسیر

چیست حاصل زین همه سیر و سلوک****تاب و تاول چهره و چین و چروک

سالها صورت ز صورت با ختیم****تا ز صورت ها کدورت یافتیم

یک نظر بر قامتی رعنا نبود****یک رسوخ از لفظ بر معنا نبود

گر چه قرآن را مرتب خوانده ایم****از قلم نقش مرکب خوانده ایم

سوره ها خواندیم بی وقف و سکون****کس نشد واقف به سر یسرون

سر حق مستور مانده در کتاب****عالمان علم صورت در حجاب

ای برادر عالمان بی عمل****همچو زنبورند لاکن بی عسل

علمها مصروف هیچ و پوچ شد****جان من برخیز وقت کوچ شد

از نفوذ نفس خود امداد گیر****سیر معنا را ز مجنون یاد گیر

ای خوش آن جهلی که لیلایی شویم****هر نفس لا گوی الایی شویم

تا به کی در لفظ مانی همچو من****سیر معنا کن چو هفتاد و دو تن

همچو یحیا گر نهی سر در طبس****می شود عریان به چشمت سر حق

شیعه یعنی عشق بازی با خدا****یک نیستان تک نوازی با خدا

شیعه یعنی هفت خطی در جنون****شیعه طوفان می کند در کا کنون

شیعه یعنی تندر آتش فروز****شیعه یعنی زاهد شب شیر روز

شیعه یعنی شیر یعنی شیرمرد****شیعه یعنی تیغ عریان در نبرد

شیعه یعنی تیغ تیغ مو شکاف****شیعه یعنی ذوالفقار بی غلاف

شیعه یعنی سابققون السابقون****شیعه یعنی یک تپش عصیان و خون

شیعه باید آب ها را گل کند****خط سوم را به خون کامل کند

خط سوم خط سرخ اولیاست****کربلا بارز ترین منظور ماست

شیعه یعنی بازتاب آسمان****بر سر نی جلوه رنگین کمان

از لب نی بشنوم صوت تو را****صوت انی لا اری الموت تو را

یا حسین ، پرچم زلفت رها در باد شد****واز شمیمش کربلا ایجاد شد

آنچه شرح حال خویشان تو بود****تاب گیسوی پریشان تو بود

می سزد نی نکته پردازی کند****در نیستان آتش اندازی کند

صبر کن نی از نفس افتاده است****ناله بر دوش جرس افتاده است

کاروان بی میر و بی پشت و پناه****در غل و زنجیر می افتد به راه

می رود منزل به منزل در کویر****تا بگوید سر بیعت با غدیر

شیعه یعنی امتزاج نار و نور****شیعه یعنی رأس خونین در تنور

شیعه یعنی هفت وادی اظطراب****شیعه یعنی تشنگی در شط آب

شیعه یعنی دعبل چشم انتظار****می کشد بر دوش خود چهل سال دار

شیعه باید همچو اشعار کمیل****سر نهد برخاک پای اهل بیت

یا پرستش وار در پیش هشام****ترک جان گوید به تصدیق امام

مادر موسی که خود اهل ولاست****جرعه نوش از باده جام بلاست

در تب پژواک بانگ الرحیل****می نهد فرزند بر دامان نیل

نیل هم خود شیعه ی مولای ماست****اکبر اوییم و او لیلای ماست

شیعه یعنی تیغ بیرون از نیام****این سخن کوتاه کردم والسلام

در این دنیا کسی بی غم نباشد

اگر باشد بنی آدم نباشد

جدای را من نکردم خدا کرد

نمی دانم کدام ناکس دعا کرد